Τα νυχτερινά καρτέρια στα αγριογούρουνα ήταν πολύ συνηθισμένα στην Μακεδονία και την Θράκη πριν από το 1923, που άρχισαν να κανονίζουν οι νόμοι τα κυνηγετικά ζητήματα.
κείμενο ΑΓΓΕΛΟΣ ΠΟΙΜΕΝΙΔΗΣ
Όσα γράφονται στο κείμενο που ακολουθεί, αφορούν καταθέσεις του αξέχαστου Άγγελου Ποιμενίδη για τις δεκαετίες του 1950 και του 1960.
Πρόκειται για τις γραπτές μαρτυρίες από εποχές που παρήλθαν, αλλά παρέχουν πολύτιμα στοιχεία για το κυνήγι και τη ζωή στην ύπαιθρο εκείνα τα χρόνια.
“Εδώ στον Έβρο έχουμε δύο ειδών αγριογούρουνα:
• Αυτά του βουνού που διακρίνονται από το χρώμα του τριχώματος, τα νύχια τους που είναι στρογγυλά σαν τραγίσια, και τη νοστιμάδα του κρέατός τους.
• Έχουμε, όμως, και τα αγριογούρουνα των βαλτόκαμπων, του Γκιαούραντα λόγου χάρη, που ξεχωρίζουν με το σγουρό και λασπωμένο τρίχωμά τους, αλλά, προπαντός από τις μακριές οπλές τους (γιατί δεν τρίβονται στα βράχια και στις πέτρες).
Απέναντι από τον Έβρο, στην Ανατολική Θράκη, στα βάλτα και τους απέραντους τούρκικους οριζώνες, ζούνε και βασιλεύουν αμέτρητα κοπάδια αγριογούρουνων, που χάρτη δεν έχουν και σύνορα δεν αναγνωρίζουν.
Το κράτος τους είναι από εδώ και απ’ εκεί του Έβρου, τον οποίον περνοδιαβαίνουν κολυμπώντας… Γι’ αυτό εδώ έχουμε δύο ειδικότητες καρτεριτζήδων: άλλοι είναι για τα γουρούνια του βουνού και άλλοι για του κάμπου.
Eίτε “τσολιάς”… είτε “ναύτης”
Κυνηγοί που συνδυάζουν τις δύο ειδικότητες δεν υπάρχουν. Ούτε στο μυαλό τους χωράνε τόσες εμπειρίες, ούτε και έχουν τόσο κουράγιο για δύο ειδών εξορμήσεις. Είτε… τσολιάς θα είσαι, είτε ναύτης. Το “πεζοναύτης” εδώ δεν πάει! Το καρτέρι για το αγριογούρουνο είναι πανάρχαιο. Μόνο έτσι καταβάλλεται αυτό το αγρίμι.
Η παγάνα μπορεί να έχει άλλα μεγαλεία και λαμπρότητες, αλλά για να στήσεις καρτέρια στα αγριογούρουνα, απαιτείται μελέτη, στρατηγική, εμπειρία και αντοχή. Δεν είναι να βγεις με το “βροντάρι” σου σ’ ένα μονοπάτι και να στήσεις κάπου ένα καρτέρι, ώσπου να έρθει το καπρί.
Τα αγριογούρουνα έχουν μία τυπικότητα και μία στερεοτυπία στις μετακινήσεις τους. Και τη στερεοτυπία αυτή οφείλεις να τη μελετήσεις εμπεριστατωμένα, για να στήσεις το καρτέρι σου. Πρέπει να ξέρεις πότε αφήνουν τους κάμπους και πιάνουν τα βουνά, και πότε χαμηλώνουν με τις χιονοπτώσεις και τις παγωνιές…
Την ημέρα τα ζώα “ζαρώνουν” στα απόμερα γιατάκια τους και μόνο η παγάνα με γερούς και θρασείς σκύλους τα ξεσηκώνει. Κυκλοφορούν, βόσκουν και τελούν τους γάμους τους μόνο τη νύχτα.
Τη νύχτα, λοιπόν, με φεγγάρι ή ξαστεριά, κολλούν στη σκοπευτική ρίγα του όπλου ταινία με άσπρο χαρτί, και στήνονται τα καρτέρια στον τόπο που συχνάζουν τα γουρούνια. Τέτοιοι τόποι πασίγνωστοι είναι τα χωράφια με φυτείες καλαμποκιού ή πατάτας, που έρχονται τα γουρούνια για να τα ρημάξουν! Η φυλάχτρα στην περίπτωση αυτή είναι στημένη σε δέντρο, για να επισκοπεί ο κυνηγός τα γύρω, να έχει δυνατότητα να διακρίνει το γουρούνι καλά.
Στο καρτέρι ο καρτεριτζής πηγαίνει από νωρίς. Πρέπει να εξαφανιστούν τα χνάρια που περπάτησε, να λείψει η μυρωδιά των παπουτσιών του. Γιατί σαν τα αγριογούρουνα δεν υπάρχει άλλο αγριμικό, που να μυρίζει καλύτερα και να αντιλαμβάνεται τη θαμμένη πατάτα στους 20 πόντους βαθιά.
Ο κυριότερος προδότης της παρουσίας σου στα καρτέρια για τα αγριογούρουνα, είναι η μυρωδιά σου, η ανθρωπίλα σου! Την παίρνουν χαμπάρι από διακόσια μέτρα, ανάλογα με τον αέρα που φυσάει. Και αν ο άνεμος είναι εκ διαφόρων κατευθύνσεων – όπως λέει το δελτίο – τα γουρούνια δεν πρόκειται να πλησιάσουν το καρτέρι.
Γι’ αυτό πρωταρχικός όρος είναι ο καρτεριτζής να στήνει τη φυλάχτρα του, αντίθετα από το μέρος που θα έρθουν τα γουρούνια, πράγμα γνωστό από τις παγάνες. Και οι έμπειροι καρτεριτζήδες, ανάλογα με τον καιρό στήνουν τα καρτέρια τους ή και δεν πάνε να στήσουν, όταν παίζουν οι καιροί ή είναι “πηχτή” μπονάτσα.
Καρτέρια στις καλαμιές
Στον Γκιαούραντα, τα καρτέρια στήνονται καταγής, μέσα στις καλαμιές, αλλά σπάνιες είναι οι επιτυχίες στην απεραντοσύνη του. Προτιμούν οι κυνηγοί τα καρτέρια των περασμάτων των γουρουνιών, τα γνωστά από τα πατήματά τους.
Πώς, όμως, αντιμετωπίζουν τα κουνούπια και την επιβαλλόμενη ατσιγαριά, δεν ξέρω. Στα καρτέρια δεν καπνίζουν. Ανάβουν στην αρχή ένα τσιγάρο για να δουν κατά που πάει ο καπνός του, για να στήσουν ανάλογα το καρτέρι.
Συν γυναιξί και τέκνοις…
Τα παράνομα νυχτερινά καρτέρια ήταν πολύ συνηθισμένα στην Μακεδονία, Θράκη και Ήπειρο προ του 1923, που άρχισαν να κανονίζουν οι νόμοι τα κυνηγετικά ζητήματα. Τότε, ο κάθε κτηματίας ξεκρεμούσε κατά το βραδάκι το σιδερικό του από το καρφί του τοίχου, και πήγαινε να φυλάξει το αμπέλι ή το καλαμπόκι του.
Και να μην ήταν κυνηγός έκανε τον κυνηγό, γιατί δίχως φύλαγμα δεν είχε ελπίδα να συνάξει καρπό. Τα αγριογούρουνα ήταν μπουλούκια και τρομεροί λυμεώνες των φυτειών. Κούρσευαν τις νύχτες και έκαμναν τρομερές καταστροφές.
Ρίχνουν όλες τις καλαμποκιές και δαγκάνουν λίγο από κάθε κουκουνάρα. Και δεν έφταναν οι καρτεριτζήδες για να τα διώξουν, ούτε οι σκύλοι τους, που πολλές φορές ξεκοιλιάζονταν από τα καπριά. Επιστρατεύονταν το χωριό “συν γυναιξί και τέκνοις”, με τηγάνια και τενεκέδες και φωνές για να τα διώξουν. Και με όλo αυτό το νταβαντούρι, πάλι το κακό δεν μπορούσαν να το αποφύγουν!
