Στα Ζαγοροχώρια των παλαιότερων καιρών
Στα χωριά του Ζαγορίου το κυνήγι είχε πάντα μία ξεχωριστή θέση στη ζωή αυτών που τα κατοίκησαν, γι’ αυτό και ο τόπος έχει “σφυρηλατήσει” τους πιο δεινούς, ίσως, κυνηγούς της Ηπείρου…
Χωριά με ήρεμη ζωή και χαλαρή καθημερινότητα, χτισμένα με μεράκι σε πλαγιές βουνών. Χωριά κυκλωμένα από ορεινά δάση, λίμνες, ποτάμια, φτιαγμένα με πέτρα καλοδουλεμένη από χέρια παλιών μαστόρων… Αυτά είναι τα Ζαγόρια της Ηπείρου, όπου το κυνήγι είχε πάντα μία ξεχωριστή θέση στη ζωή αυτών που τα κατοίκησαν και τα κατοικούν και σήμερα.
H επιστροφή των «ξενιτεμένων»
Η Ήπειρος είναι ένας τόπος φιλικός στην κουλτούρα και στις αξίες του κυνηγιού, αλλά ιδιαίτερα στα Ζαγοροχώρια αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής, των λιγοστών κατοίκων. Όλα αυτά τα χρόνια ο τόπος έχει “σφυρηλατήσει” τους πιο δεινούς, ίσως, κυνηγούς της Ηπείρου. Ιδίως οι παλιοί θεωρούνται οι πιο μεγάλοι «γνώστες» στο κυνήγι του αγριόχοιρου!
Και βέβαια, τις γιορτινές μέρες των Χριστουγέννων, το κυνήγι αποκτά εκεί μία άλλη, πιο πανηγυρική ατμόσφαιρα… Κλειστή η κοινωνία, αλλά από τα παλιά χρόνια αυτή η περίοδος τους έβρισκε όλους μαζί, να βιώνουν το εορταστικό κλίμα με τα λίγα αγαθά του τόπου. Οι ντόπιοι περίμεναν αυτές τις ημέρες να επιστρέψουν στα χωριά και οι απόδημοι, για να πάνε μαζί κυνήγι και να μοιραστούν μαζί τις στιγμές ελευθερίας στο βουνό. Αυτές οι ημέρες του χρόνου ήταν πάντα η καλύτερη ευκαιρία για τους «ξενιτεμένους» σε άλλα μέρη, να πραγματοποιήσουν το ταξίδι επιστροφής στα πάτρια εδάφη… Αυτό, δεν ήταν πάντα εύκολο, βέβαια.
Τα χιόνια, οι άσχημοι δρόμοι, οι κατολισθήσεις του χειμώνα και τα βουνά που έπρεπε να διασχίσουν, ενίοτε έκαναν αυτό το ταξίδι πραγματικό «άθλο». Οι περισσότεροι, όμως, δεν λογάριαζαν κόπους και ταλαιπωρίες, προκειμένου να βρεθούν, έστω και για λίγο πίσω στα χωριά τους!
Όταν «έπεφτε» ο αγριόχοιρος
Οι ντόπιοι κυνηγοί περίμεναν τους δικούς τους πώς και πως, προετοιμάζοντας την υποδοχή τους ημέρες πριν, με τον τρόπο που αυτοί ήξεραν… Και αν στην κυνηγετική έξοδο τύχαινε να «πέσει» κάποιο αγριογούρουνο, αντιλαλούσαν τα βουνά από τις τουφεκιές που προειδοποιούσαν το χωριό για την επιτυχία, πριν οι περήφανοι κυνηγοί γυρίσουν πίσω με τη λεία τους. Οι τουφεκιές στο αέρα ήταν για όλους ένα χαρμόσυνο σινιάλο ότι «έπεσε κυνήγι», ώστε να αρχίσουν οι προετοιμασίες για το γιορτινό γλέντι που θα ακολουθούσε.
Στα φτωχικά καφενεία των Ζαγοροχωρίων, μαζί με τα τσίπουρα και τα μεζεδάκια δίπλα στις ξυλόσομπες, οι άντρες μιλούσαν για τα κυνήγια που έκαναν ή που θα κάνουν, για τα σκυλιά που άφησαν όνομα στον τόπο, για κατορθώματα που έγιναν μέσα στο δάσος μακριά από τον υπόλοιπο κόσμο.
Οι κυνηγοί πριν από τους… τουρίστες
Και οι ξενιτεμένοι στην Αθήνα ή στις φάμπρικες της Γερμανίας άκουγαν τι “έχασαν” όλο αυτό το διάστημα που έλειπαν, ή έδιναν στους συγγενείς και στους φίλους τους δώρα φερμένα από μακριά: όπλα, φυσίγγια, ρούχα ή άρβυλα, που δύσκολα θα μπορούσαν να βρουν εκείνοι στα απομονωμένα χωριά του Ζαγορίου. Πριν από το ξεκίνημα της τουριστικής του ανάπτυξης, στο Ζαγόρι μόνο κυνηγοί έφταναν για «χειμερινό τουρισμό». Και τα χωριά εκεί πάνω δέχτηκαν φιλόξενα τους κυνηγούς, οι ντόπιοι μοιράστηκαν μαζί τους όσα πρόσφερε ο τόπος. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί από τους κυνηγούς που έφτασαν εκεί τυχαία κάποια Χριστούγεννα, αγόρασαν ή έχτισαν σπίτια στο Ζαγόρι, γοητευμένοι από την άγρια και αυθεντική ομορφιά του.
Το όνομα και η γεωγραφία τους
Τα Ζαγοροχώρια αποτελούν μία ξεχωριστή οικιστική, ιστορική και πολιτιστική ενότητα 46 χωριών. Βρίσκονται βόρεια από το λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων, στο βορειοδυτικό άκρο της Πίνδου. Τα φυσικά όριά τους καθορίζονται νότια από το βουνό Μιτσικέλι, βόρεια από τον ποταμό Αώο, ανατολικά από τα βουνά του Λύγκου και δυτικά από τον ορεινό όγκο της Τύμφης. Το τοπωνύμιο Ζαγόρι έχει σλαβική προέλευση και σημαίνει τόπος “πίσω από το βουνό”! Το Ζαγόρι χωρίζεται γεωγραφικά σε τρεις ενότητες: το Κεντρικό, το Δυτικό και το Ανατολικό Ζαγόρι με είκοσι, δέκα και δεκαέξι χωριά αντίστοιχα.
Σήμερα τα Ζαγοροχώρια διατηρούν αναλλοίωτη την πολιτιστική τους κληρονομιά, σε μία προσπάθεια να συνεχιστούν τα ήθη κι έθιμα της περιοχής. Η ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, η παραδοσιακή μουσική, το φυσικό κάλος, η άγρια ομορφιά των ορεινών όγκων και η πλούσια πανίδα και χλωρίδα της περιοχής, αποτελούν τα χαρακτηριστικά που κάνουν το Ζαγόρι τόσο ξεχωριστό!
