Με τη μέθοδο της παγάνας κυνηγάει ο Έλληνας τον αγριόχοιρο και λογικό είναι, στην παγάνα τον πρώτο λόγο να τον έχει ο παγανιέρης, ο άνθρωπος που κάνει όλο το… παιχνίδι όσον αφορά το κυνήγι. Εκείνος και η αγέλη των γουρουνόσκυλων αποτελούν το μυστικό της κάθε επιτυχίας, ενώ κάθε λάθος πληρώνεται ακριβά…
Στην παγάνα υπάρχουν νόμοι απαράβατοι που όταν «σπάσουν» φέρνουν όχι απλά αποτυχίες, αλλά ατυχήματα στην καλύτερη περίπτωση και δυστυχήματα στην απευκταία. Όταν, όμως, οι άγραφοι νόμοι της παγάνας τηρούνται ευλαβικά, το αποτέλεσμα, στις περισσότερες περιπτώσεις, είναι το προσδοκώμενο.
Ο άνθρωπος
Ας «πιάσουμε», όμως, τους συντελεστές της παγάνας έναν προς έναν. Πρώτα για τον άνθρωπο. Σε κάθε τόπο υπάρχουν παραλλαγές στον τρόπο κυνηγιού, μα θαρρώ πως οι βασικές αρχές είναι οι ίδιες. Όσον αφορά τον παγανιέρη ή τους παγανιέρηδες αν θέλετε, το πώς θα κινηθούν και πόσοι θα είναι, τα πάντα εξαρτώνται από την βλάστηση και τη μορφολογία του τόπου. Σε περιοχές όπου υπάρχει πυκνό πουρνάρι και η ορατότητα είναι απειροελάχιστη, ο παγανιέρης είναι ένας. Αυτό είναι νόμος. Αν μπει και δεύτερος (και τρίτος ακόμη) και αν δεν τουφεκίσουν από συμφωνία, αποτελούν εμπόδιο για την τουφεκιά εκείνου που έχει το ελεύθερο. Ποτέ δεν ξέρεις τι θα γίνει στο κλειστό, ειδικά όταν έχεις σκυλιά και κάπρους. Στο πουρνάρι, ένας θα μπει με τα σκυλιά, έστω κι αν τον βοηθήσουν έως ένα σημείο ακόμη και άλλοι δύο, ώστε να βάλει τα σκυλιά στο πάτημα. Από την ώρα, όμως, που θα ακουστεί η στάμπα, όλα είναι στο χέρι του ενός και μοναδικού παγανιέρη που έλαχε η μέρα να γίνει ο… διευθυντής της ορχήστρας. Εκεί με προσοχή θα προσεγγίσει τη στάμπα και θα επιλέξει αν θα στείλει τα γουρούνια στα καρτέρια ή αν είναι βολικό το μέρος για το κουβάλημα, ώστε να τελειώσει επιτόπου με ένα ζόρικο καπρί.
Το αμόλημα των σκυλιών
Στην περίπτωση του πουρναρότοπου, το αμόλημα των σκυλιών δεν είναι κάτι το οποίο είναι… τυφλοσούρτης.
Από την μία είναι περιπτώσεις που ο παγανιέρης θα νιώσει πως τα γουρούνια είναι πολλά και χρειάζεται βοήθεια ο σκύλος που τα ξεφώλιασε, και από την άλλη, το να βάλεις όλη την αγέλη να σηκώσει τα γουρούνια ενέχει σοβαρό κίνδυνο. Τον κίνδυνο να σηκωθεί ένα, όπως το συνηθίζουν, και να τραβήξει στα καρτέρια όλη την αγέλη στο πάτημά του ή αν το καρτέρι δεν μπορέσει να τελειώσει το κυνήγι, να στείλει τα σκυλιά στο απέναντι βουνό.
Στο κλειστό του πουρναρότοπου, αυτό που κατά τη γνώμη των πιο πολλών πρέπει να γίνεται, είναι να κρατιέται εφεδρεία σκύλων, οπότε, ανάλογα με τη δυσκολία του ξεφωλιάσματος να αφήνονται ένα – ένα τα σκυλιά. Πολλές φορές απέναντι σε ένα μανιασμένο κάπρο δεν κάνει καλό στα σκυλιά η.. αριθμητική υπεροχή. Το θάρρος που αποκτάνε το ένα με το άλλο τα κάνει ριψοκίνδυνα και αυτό «οδηγεί» σε ολέθρια αποτελέσματα.
Είναι προτιμότερο να υπάρχουν τόσα σκυλιά όσα απαιτείται για να στριμωχτεί ο κάπρος, και με την οσμή του παγανιέρη που θα καταφθάσει πάντα σε δεύτερο χρόνο, να «τιναχτεί» το καπρί ή το κοπάδι. Φυσικά, τον πρώτο λόγο όσον αφορά τα σκυλιά τον έχει ο παγανιέρης, μα και ο αρχηγός που με την πείρα του θα αποφασίσει τι πρέπει να γίνει.
Στο ανοιχτό δάσος…
Στο ανοιχτό δάσος με τις οξιές, το έλατο, την μαύρη Πεύκη ή στο δρυοδάσος, εκεί όπου οι φτέρες αποτελούν συμπλήρωμα του ζωγραφικού πίνακα της φύσης, η διαδικασία της παγάνας είναι παρόμοια μα είναι πιο ξεκάθαρη, ειδικά στα δάση που έχουν μεγάλα δέντρα. Εκεί μπορεί η παγάνα να είναι πιο… «ευρωπαϊκή».
Μπορούν να μπουν και δύο και τρεις παγανιέρηδες με σκοπό να εγκλωβίσουν τα θηράματα προς μία κατεύθυνση. Νόμος απαράβατος εδώ, «όλοι σε μία ευθεία». Όσο υπάρχει οπτική επαφή μπορούν να μπουν και να εντοπίσουν το κοπάδι ακόμη και να στήσουν μία μικρή παγάνα επιτόπου σε ένα ζόρικο κάπρο. Αλλά, πάντα πρέπει να ξέρει ο καθένας την ακριβή θέση του άλλου, έστω κι αν για να συμβεί αυτό πρέπει να μπήξουν τις φωνές. Εξάλλου, δεν πάμε στα κρυφά να χτυπήσουμε το θήραμα στο γιατάκι, όπως θα πήγαινε κάποιος στη στάμπα. Ο σκοπός μας είναι να διώξουμε τα αγριογούρουνα στα καρτέρια. Αν μας καθίσει, από τύχη, να θηρεύσουμε κάτι όντας στην παγάνα έχει καλώς. Πολλές φορές η απληστία να χτυπήσουμε ένα αγριόχοιρο που είδαμε φευγαλέα, μας οδηγεί σε λάθη ώστε να χάνουμε κοπάδια!
Φυσικά οι παγανιέρηδες πρέπει να ξέρουν καλά τον τόπο γιανα κινούνται γοργά και με ασφάλεια και φυσικά να μην προσεγγίσουν ποτέ κοντά στα πεδία βολής που έχουν τα καρτέρια. Εκεί τα σκυλιά πρέπει να αφήνονται με τη σειρά ώστε να μην προλάβει το κοπάδι να φύγει από κάπου όπου το μέρος είναι αφύλακτο, και το μέρος αυτό είναι η πλευρά από όπου μπήκε η παγάνα. Ειδικά όταν ο τόπος είναι ανοιχτός και το καπρί, για παράδειγμα, γιατακιάζει κάτω από μία οξιά, ο χρόνος στον οποίο θα έμενε σε στάμπα είναι μικρός. Επειδή νιώθει τον κίνδυνο και προσλαμβάνει τις οσμές των σκυλιών και του παγανιέρη, εύκολα σηκώνεται και συνήθως προς άγνωστη κατεύθυνση! Έτσι αφήνουν τα καρτέρια να απολαμβάνουν τη σιωπή, την ηρεμία και.. κανένα σαλάμι τις κρύες μέρες του χειμώνα, συνοδία με το απαγορευμένο τσιγάρο!
Ο σκύλος «στρατηγός»
Είναι πολλές περιπτώσεις όπου ένας παγανιέρης και ένας σκύλος «στρατηγός» θα κάνουν πιο πολλή δουλειά από μία αγέλη που ανεξέλεγκτα θα γαβγίζει στο κλειστό. Άλλα «πρώτα» σε αξία και άλλα «δεύτερα» και μερικά άβγαλτα κουτάβια και νόημα να μην βγαίνει, όσον αφορά την ακριβή θέση του θηράματος. Εκεί, όταν χρειαστεί μόνο, μπορεί να αφεθεί ακόμη ένα ή δύο σκυλιά που έχουν τάση στο ξεφώλιασμα. Ο παγανιέρης και ο σκύλος είναι τα βασικά «εργαλεία» της παγάνας και όταν στα καφενεία ρωτάνε «ποιος το βάρεσε», πάντα η απάντηση είναι «τα σκυλιά…». Στην πραγματικότητα όμως αυτό είναι η μισή αλήθεια γιατί η κρυφή ζήλια όλων για την αξία του παγανιέρη, δεν τους αφήνει να μιλήσουν ειλικρινά. Δηλαδή, να πουν στον «παγανιέρη και τα σκυλιά», έτσι ώστε να του αποδοθεί το μερίδιο της τιμής που του αξίζει… Εκείνου που μετουσιώνει όλη του την κούραση σε αποτέλεσμα, με μία τουφεκιά που μπορεί να είναι δική του μα τις πιο πολλές φορές ενός συντρόφου που όλη μέρα απλά καθόταν…
