Η μπεκάτσα, η βασίλισσα του δάσους, η γοητεία και το μυστήριο του πιο όμορφου κυνηγίου με σκύλο φέρμας, στην πιο όμορφη εποχή του, όταν τα φύλλα κιτρινίζουν και τα όνειρα και οι αναμνήσεις αναμιγνύονται στα ίχνη του πάθους με το θρόισμα του βόρειου ανέμου.
Του Απόστολου Αποστολάτου
Αν κι εσείς, όπως κι εγώ, είστε από αυτούς που χάνουν μπεκάτσες, δηλαδή αστοχείτε, ή ακόμα κι αν δεν τις χάνετε αρκετές απ’ αυτές σας την «φέρνουν» και σας την φέρνουν ακόμα κι αν έχετε καλούς σκύλους, τότε τα παρακάτω σας ενδιαφέρουν. Αν πάλι είστε από εκείνους τους υπεράνθρωπους που δεν χάνουν μπεκάτσα, τότε όσα θα διαβάσετε στην συνέχεια ίσως σας φανούν βαρετά.
Πρώτα απ’ όλα ας δώσουμε ένα ορισμό στον όρο «δεύτερη θέση». Δεύτερη θέση λοιπόν είναι το σημείο εκείνο το οποίο επιλέγει η μπεκάτσα να ξανακαθίσει μετά το αρχικό ξεσήκωμά της και αφού για οποιοδήποτε λόγο κατάφερε να γλυτώσει από το όπλο. Είναι η θέση η οποία ενστικτωδώς (αλλά όχι μόνο) επιλέγει για να ξεφύγει και να προστατευθεί από τους διώκτες της, εσάς και τους σκύλους σας. Τη δεύτερη θέση, ελάχιστες φορές στη ζωή τους μπορούν να την βρουν όλοι. Μία, δύο στις δέκα, αρκετοί. Το να βρίσκεις όμως συστηματικά μπεκάτσες σηκωμένες ξανά και ξανά, είναι τέχνη και προνόμιο των σπεσιαλιστών και αυτό συμβαίνει για ένα και μόνο απλό λόγο. Τη δεύτερη θέση της μπεκάτσας, σε αντίθεση με ότι συμβαίνει με τα ορτύκια, τις πέρδικες, τα μπεκατσίνια, δεν μπορείς να τη δεις ποτέ ή σχεδόν ποτέ. Το που θα ξανακάτσει, δεδομένου ότι το σκηνικό αυτού του κυνηγιού είναι το πιο όμορφο και συνάμα το πιο δύσκολο στο οποίο η μπεκάτσα είναι εξ ορισμού η βασίλισσα, είναι ένα μυστήριο.
Πως θα την ξαναβρούμε λοιπόν; Αν δεν βλέπεις, πρέπει να φτάσεις σ’ αυτήν με την φαντασία σου. Δηλαδή μαθαίνοντας να σκέπτεσαι σαν την μπεκάτσα και κάνοντας δικό σου τον τρόπο της να βλέπει και να αντιλαμβάνεται το περιβάλλον. Να γίνεσαι όλο και λιγότερο άνθρωπος και όλο και περισσότερο μπεκάτσα. Πράγματι, όσο περισσότερο μαθαίνεις να βλέπεις το δάσος όπως αυτή, τόσο καλύτερα θα κατέχεις αυτή την «επιστήμη». Όσο περισσότερο θα ξέρεις να βάζεις την λογική στην υπηρεσία του ενστίκτου, τόσες περισσότερες μπεκάτσες θα ξαναβρίσκεις.
Η μπεκάτσα η οποία προσπαθεί να σώσει την ζωή της από τον κυνηγό και τον σκύλο, είναι ένας «πύραυλος εδάφους – εδάφους» με μεταβαλλόμενο βεληνεκές. Ένας «έξυπνος πύραυλος» ο οποίος επιπλέον έχει τη δυνατότητα να μαθαίνει με εξαιρετική ταχύτητα απ’ όλες τις εμπειρίες που του συμβαίνουν στη ζωή, καταλήγοντας να τις μετατρέψει σε στρατηγικές άμυνας οι οποίες περιπλέκουν τις πιθανότητες εύρεσής της και την διαδικασία «διαπραγμάτευσης». Βρήκαμε λοιπόν την μπεκάτσα και την χάσαμε για έναν οποιοδήποτε λόγο. Σ’ αυτό το σημείο γεννιούνται τα διλλήματα: που μπορεί να είναι; Πότε να ξεκινήσω να την ξαναψάξω; Να αφήσω την πρωτοβουλία στον σκύλο μου ή να κατευθύνω εγώ την έρευνα;
Ας ξεκινήσουμε αντίστροφα. Προσωπικά πιστεύω ότι η έρευνα της δεύτερης, τρίτης, τέταρτης κ.ο.κ. θέσης είναι ένα προσόν, ένα χάρισμα του σκύλου σπεσιαλίστα στο κυνήγι της μπεκάτσας. Αν το έχει δεν χρειάζεται να σκεφτείς πολλά πράγματα. Όταν μετά από μια αποτυχημένη πρώτη προσπάθεια η μπεκάτσα φύγει, αυτός, χωρίς να χρονοτριβεί, την ακολουθεί κατά πόδας από θέση σε θέση μέχρι να καταφέρει να την ξαναμπλοκάρει και να μας ξαναδώσει την ευκαιρία ή τις ευκαιρίες να την καρπωθούμε. Δεν χρειάζεται υποδείξεις, δεν χρειάζεται παρότρυνση, όλα γίνονται στον αυτόματο. Όταν κυνηγάω με έναν τέτοιο σκύλο, το μόνο που κάνω μετά από μια άκαρπη προσπάθεια, είναι να περιμένω. Αυτός ξέρει τι να κάνει και συνήθως μετά από λίγο θα ακούσω το μπίπερ να ξαναχτυπάει. Δεν πρόκειται πάντα για μεγάλους και έμπειρους σκύλους, πολλές φορές έχουμε να κάνουμε με νεαρά ταλέντα τα οποία οδηγεί το ένστικτο.
Αν τώρα ο σκύλος είναι μικρός και βρίσκεται στις πρώτες του εξόδους στο δάσος, μπορεί να χρειαστεί να τον οδηγήσουμε εμείς. Τότε είναι που θα πρέπει να προβληματιστούμε για το πότε και το που. Καλό θα ήταν μετά το πρώτο σήκωμα να δίνουμε λίγο χρόνο στη μπεκάτσα να ηρεμήσει, να βολευτεί στη νέα της (δεύτερη) θέση. Αν την πιέσουμε πολύ γρήγορα μπορεί να αποφασίσει να απομακρυνθεί προτού φτάσουμε κοντά.
Όσον αφορά τώρα στο που, εδώ τα πράγματα περιπλέκονται λίγο. Οι εναλλακτικές είναι πολλές. Το που θα ξανακάτσει η μπεκάτσα, εξαρτάται τόσο από τον χαρακτήρα της, όσο και από την βλάστηση, αλλά και την μορφολογία του εδάφους. Κυρίως όμως εξαρτάται από το αν η μπεκάτσα είναι εγκατεστημένη ή νεόφερτη. Η εγκατεστημένη μπεκάτσα δύσκολα εγκαταλείπει τον τομέα της, τον οποίο και γνωρίζει άριστα. Θα προσπαθήσει να εφαρμόσει όλες τις αμυντικές στρατηγικές της μέσα σε αυτόν. Η νεόφερτη αν πιεστεί πολύ μπορεί και να αλλάξει τόπο. Ούτως ή άλλως δεν γνωρίζει καλά το χώρο και οποιοδήποτε μέρος γι’ αυτή είναι το ίδιο. Αν η βλάστηση είναι πυκνή συνήθως η μπεκάτσα δεν απομακρύνεται πολύ. Αν πάλι πρόκειται για ανοιχτό δάσος, η απόσταση που διανύει είναι μεγαλύτερη. Αν κοντά στο σημείο του πρώτου σηκώματος υπάρχει χωματόδρομος, μονοπάτι ή ξέφωτο ψάχνουμε στο όριό τους με το πυκνό. Αν παρότι έχουμε ψάξει στην κατεύθυνση που την είδαμε να φεύγει δεν την βρίσκουμε, καλό θα ήταν να ξαναρίξουμε μια ματιά κοντά και γύρω από το σημείο που τη σηκώσαμε, διότι δεν είναι λίγες οι φορές που η μπεκάτσα επιλέγει να κάνει ένα κύκλο και να ξανακαθίσει στη πλάτη μας.
Το κλασσικό επτά (7) που πολλοί συγγραφείς αναφέρουν ότι διαγράφει η μπεκάτσα ισχύει, αλλά όχι πάντα. Βέβαια μπορεί να είναι επτά (7) ή γάμα (Γ) και δεν ξέρουμε μετά από πόση απόσταση θα αποφασίσει να στρίψει δεξιά ή αριστερά, αλλά καλό είναι να το έχουμε κατά νου. Αν δούμε προς τα πού πήγε, έχει καλώς. Έχουμε έναν προσανατολισμό τον οποίο μπορούμε να εκμεταλλευτούμε. Αν όμως το μέρος είναι πολύ πυκνό και δεν δούμε προς τα πού πήγε, ίσως οι παραπάνω οδηγίες να είναι χρήσιμες. Συχνά συμβαίνει να βρίσκουμε τη δεύτερη θέση αλλά να είναι άδεια. Δηλαδή η μπεκάτσα να κάθισε λίγο και να ξανασηκώθηκε πριν φτάσουμε. Αυτό φυσικά το αντιλαμβανόμαστε από την φέρμα του σκύλου μας στη ζεστή θέση και μπορεί να επαναληφθεί αρκετές φορές μέχρι η μπεκάτσα να «σφίξει», όπως λέμε, και βλέποντας ότι δεν καταφέρνει να ξεφύγει έτσι, να αποφασίσει να αλλάξει στρατηγική και να δοκιμάσει την λύση της ακινητοποίησης. Πολλές φορές η επιμονή μας να ξαναβρούμε μια μπεκάτσα διδάσκει και τον σκύλο μας ότι μετά την πρώτη φέρμα, αν η μπεκάτσα δεν πέσει, πρέπει να ξαναψάξει και να την ξαναβρεί. Πρέπει όμως να έχουμε υπόψη μας ότι κάποιες μπεκάτσες θα μας δώσουν μόνο μια ευκαιρία και μετά θα εξαφανιστούν λες και άνοιξε η γη και τις κατάπιε και όσο και αν τις ψάξουμε θα είναι μάταιο. Την επόμενη μέρα όμως, αν πρόκειται για μια εγκατεστημένη μπεκάτσα, είναι πολύ πιθανό να την βρούμε στην ίδια περιοχή. Θα πρέπει, αν και πάλι για τον άλφα ή βήτα λόγο χάσουμε την ευκαιρία, να αλλάξουμε στρατηγική. Την επόμενη φορά, αν υπάρξει, πρέπει να δοκιμάσουμε μια διαφορετική προσέγγιση, ώστε να της αποκλείσουμε την έξοδο διαφυγής.
Πολλοί πιστεύουν ότι αν τουφεκίσουν, ακόμα και αν δεν έχουν καμία πιθανότητα να χτυπήσουν την μπεκάτσα, αυτή θα κάτσει πιο γρήγορα. Είναι μια θεωρία η οποία δεν νομίζω ότι ισχύει.
Τέλος αρκετές φορές, ακόμα και να δούμε που ακριβώς κάθισε, όταν φτάσουμε στο σημείο η βελουδομάτα είναι άφαντη. Αυτό συμβαίνει είτε γιατί με το που θα κάτσει, αμέσως μετά ξανασηκώνεται, είτε γιατί ποδαρώνει και σηκώνεται λίγο πιο μακριά. Σε κάθε περίπτωση, τις περισσότερες φορές, η εύρεση της δεύτερης θέσης είναι ένας γρίφος για δυνατούς λύτες. Η εμπειρία τόσο η δική μας όσο και του σκύλου μας βοηθάει, αλλά όχι πάντα. Κάποιες μπεκάτσες απλά εξαφανίζονται. Αλλά και αυτό είναι ένα από τα στοιχεία που κάνει το κυνήγι της μπεκάτσας τόσο γοητευτικό.
