Κανένα άλλο θήραμα δεν είναι τόσο άρρηκτα συνδεδεμένο με ημερομηνίες και τόπους όσο η μπεκάτσα, η οποία, έστω και αν καθυστερήσει, δεν πρόκειται ν’ αλλαξοτοπίσει…
του Χάρη Αρχοντάκη
Μπορεί τον Οκτώβρη μαζί με την μπεκάτσα να έρχονται φάσσες και τσίχλες, όμως αυτές απλώνονται από τα παραλιακά ως την ενδοχώρα και από τους κάμπους ως τα ορεινά. Πάντα το πρώτο διάστημα και αρκετό χρόνο μετά, μέσα σε δάση από έλατα, καστανιές και οξιές θα φιλοξενηθούν. Προφανώς λόγοι που οφείλονται στο βιολογικό τους ένστικτο τις οδηγούν εκεί. Προέρχονται από περιοχές με σταθερά δροσερό περιβάλλον και κάτι αντίστοιχο θα αναζητήσουν στο τέλος του ταξιδιού τους.
Ο μεταβατικός Οκτώβρης
Η χώρα μας όμως εδαφικά ανήκει σε εκείνη την κλιματική ζώνη που τίποτα δεν διασφαλίζει στα πουλιά, πως ακριβώς αυτό το διάστημα θα έχουν προκύψει ομαλά οι εποχιακές αλλαγές που επιθυμούν να συναντήσουν. Μπορεί εποχιακά ο Οκτώβρης να είναι ο μεταβατικός μήνας που οδηγεί στην χειμωνιάτικη περίοδο, όμως υπήρξαν χρονιές που εμφάνισε διαστήματα παρατεταμένης ανομβρίας και αδικαιολόγητες για την εποχή υψηλές θερμοκρασίες, γεγονός που καθιστά αδύνατη την παραμονή τους. Οι μπεκάτσες λοιπόν θα έρθουν τον Οκτώβρη, όμως θα κατευθυνθούν εκεί που οι συνθήκες θα τους επιτρέψουν να επιζήσουν. Στα ντυμένα βουνά θα πάνε, σ’ αυτά με τα μεγάλα υψόμετρα, εκεί που οι πυκνούρες σχηματίζουν αδιαπέραστα σκιερά, εκεί που το χώμα διατηρείται μαλακό και τα τρεχούμενα νερά δεν στερεύουν. Και ιδανικότερο περιβάλλον από αυτό που προσφέρουν δασωμένες πλαγιές με έλατα, καστανιές και οξιές, δεν θα μπορούσαν να βρουν.
Οι προτιμήσεις
Πολλοί κυνηγοί ισχυρίζονται ότι τα πουλιά δείχνουν σαφή προτίμηση στους ελατιάδες. Ισχύει, αν από την ευρύτερη περιοχή απουσιάζουν καστανοδάση και οξιές. Σε αντίθετη περίπτωση θα έλεγα πως οι επιλογές τους είναι μοιρασμένες.
Τρεις είναι οι λόγοι που συνδυάζουν τον ιδανικό μπεκατσότοπο σε αυτά τα δάση και οι ίδιοι είναι που θα τις οδηγήσουν εκεί.
- Oι κομοστέγες των ελάτων είναι αδιαπέραστες από τον ήλιο, με αποτέλεσμα να προσφέρουν χαμηλή θερμοκρασία, ασφαλές καταφύγιο και σε ανοίγματα με φτέρες και σαπισμένους κορμούς αρκετή τροφή.
- Τα συμπαγή καστανοδάση, όσο ακόμη διατηρούν φυλλωσιές τούς παρέχουν δροσερό περιβάλλον, επιπλέον ασφάλεια και αναμφισβήτητα περισσότερη και ευκολότερη τροφή σε σκουλήκια.
- Τα δάση οξιάς θα αποτελέσουν την έσχατη λύση για τις νεόφερτες μπεκάτσες. Κάτω από το παχύ στρώμα φύλλων υπάρχει αφθονία τροφής, ωστόσο το γυμνό γύρω τοπίο δεν παρέχει ασφαλή κάλυψη. Αντίθετα, αν ανάμεσα στις οξιές φυτρώνουν και γάβρα, τότε ο χώρος τις προσελκύει.
Παραδοσιακά λοιπόν οι έρευνες περιορίζονται σε συγκεκριμένους τόπους.
Ωστόσο στο διάστημα των μπασιμάτων προκύπτουν και συναντήσεις “ανορθόδοξες”. Είναι οι τυχερές μέρες, που εντελώς ανέλπιστα βρίσκουμε πουλιά σε “καραφλά” σημεία, ακόμη και τελείως αλπικά.
Δεν ξεχωρίζουν οι νεογέννητες
Βέβαια δεν υπάρχει κυνηγός που σε παρόμοια εδάφη θα βγει με φιλοδοξίες για μπεκάτσα, όμως σε πολλούς έτυχε διασχίζοντας “καραφλό”, για να καταλήξουν στο απέναντι δασωμένο, να “πέφτουν” πάνω σε πουλιά. Πρόκειται για ομάδες που μετακινούμενες νοτιότερα βρίσκονται τη ροδαυγή πάνω από παρόμοιας μορφολογίας εδάφη και αναγκαστικά εκεί κατεβαίνουν.
Άλλοι λόγοι που τις “κατεβάζουν” σε ακατάλληλα σημεία είναι η κούραση και η ξαφνική μεταβολή του καιρού, όμως η παραμονή τους εκεί είναι θέμα λίγων ωρών. Στα δασωμένα, το πιθανότερο είναι να συναντηθούμε με μπεκάτσες οι οποίες θα δείξουν δύο τελείως διαφορετικές συμπεριφορές. Σωστή ή λάθος, ασπάζομαι την άποψη όσων ισχυρίζονται πως οι ευκολότερες μπεκάτσες είναι των μπασιμάτων. Βέβαια μπεκάτσα εύκολη δεν υπάρχει, όμως γίνεται κατανοητή η περιγραφή ιδίως όταν αφορά πουλιά νεόφερτα στην περιοχή και νεαρής ηλικίας. Αυτά μας δυσκολεύουν λιγότερο. Βρίσκονται σε άγνωστα μέρη, δεν έχουν πονηρέψει από τον ήχο κουδουνιού ή μπίπερ, δεν έχουν συνηθίσει την παρουσία σκύλου και το κυριότερο δεν έχουν ακόμη τουφεκιστεί.
Εμφανίζουν τις λιγότερες επιφυλάξεις και συνήθως αντιδρούν προβλέψιμα. Αυτά θα ανεχθούν το σκυλί κοντά τους και δύσκολα θα “κοταρίσουν”. Οι νεογέννητες μπεκάτσες αυτή την περίοδο φαινομενικά δεν ξεχωρίζουν σε μέγεθος, διαφέρουν ελαφρώς σε βάρος συγκριτικά με τις ενήλικες, και είναι πιο ανοιχτόχρωμες στο κοιλιακό φτέρωμα, λεπτομέρειες που διακρίνονται μόνο από έμπειρα μάτια… Οι άλλες, σκουρόχρωμες, κόκκινες, ή Ρώσικες όπως τις μάθαμε, θα μας δυσκολέψουν περισσότερο μέσα στα δασωμένα, όμως δεν θα αντιμετωπίσουμε τις αναποδιές και τις συνθήκες κυνηγιού, όπως σε ντούσκο ή πουρνάρι.
Έχουν περάσει στο dna τους
Αυτά τα πουλιά είναι κατά κανόνα ενήλικα, έχουν επαναλάβει αρκετές φορές το ταξίδι της μετανάστευσης, έχουν επιζήσει από κυνηγούς και φυσικούς διώκτες και στο dna τους έχουν συμπεριλάβει κινδύνους, που ελλοχεύουν στο άκουσμα ήχων ή παρουσίας τετράποδου.
Η επιφυλακτικότητα μετατρέπεται σε αστραπιαία αντίδραση πολύ πριν πλησιάσουν σκύλος και κυνηγός. Δεν θα το κάνουν όλες, σίγουρα όμως οι περισσότερες. Έτσι, είναι δικαιολογημένο να δούμε πουλιά να φτεροκοπούν αθόρυβα πολύ μακριά μας, πουλιά που με βατραχοπηδήματα απομακρύνθηκαν αθέατα αφήνοντας πίσω τους “ζεστή θέση”… και μπεκάτσες που θα βγουν νικήτριες στην αναμέτρηση ακόμα και με τα ικανότερα κυνηγόσκυλα.
