Για περίπου 300 χρόνια, αυτό το μισοβυθισμένο γεφύρι της Ευρυτανίας αποτελούσε το μοναδικό πέρασμα, που ένωνε τις δύο όχθες του ποταμού Αγραφιώτη…
Έτοιμο να καταρρεύσει είναι ένα από τα παλιότερα πετρόκτιστα γεφύρια της Ελλάδας, το γεφύρι του Μανώλη στην Ευρυτανία… Το γεφύρι του Μανώλη, που κινδυνεύει να πέσει ολοσχερώς με την πρώτη νεροποντή του χειμώνα, χτίστηκε το 1659 και βρίσκεται σε απόσταση 50 χιλιομέτρων από το Καρπενήσι.
Το μοναδικό πέρασμα
Κάποτε, ένωνε το δρόμο από τα χωριά του Δήμου Απεραντίων και του Βάλτου, με το υπόλοιπο ανατολικό τμήμα της Ευρυτανίας. To γεφύρι πήρε το όνομά του από τον Ηπειρώτη χτίστη Μανώλη Χρυσιώτη, ο οποίος είχε εγκατασταθεί στο χωριό Δάφνη (Κουφάλα) όπου ζούσε με την γυναίκα του την Παρασκευή.
Ο μύθος λέει ότι το ζευγάρι καθώς δεν μπορούσε να αποκτήσει παιδιά, παραλλήλιζε τρία μεγάλα έργα που δημιούργησε ως παιδιά του: το γεφύρι ήταν το αγόρι και οι κόρες του οι εκκλησίες της Αγ. Παρασκευής στη Χρύσω και της Αγ. Παρασκευής στα Βραγγιανά.
Για περίπου 300 χρόνια το γεφύρι αποτελούσε το μοναδικό πέρασμα που ένωνε τις δύο όχθες του ποταμού Αγραφιώτη. Το 1807 μάλιστα αποτέλεσε πεδίο μάχης μεταξύ των κλεφταρματολών του Κατσαντώνη και των Τουρκαλβανών του Άγου Μουχουρτάρη. Στη συμπλοκή σκοτώθηκαν 80 Τουρκαλβανοί και 10 Έλληνες, ανάμεσά τους και ο Βασίλης Δίπλας, νονός του Κατσαντώνη…
Η μάχη του με το νερό…
Από το 1964, όμως, που κατασκευάστηκε το φράγμα των Κρεμαστών, το γεφύρι του Μανώλη απομένει παροπλισμένο, σκεπασμένο με τα νερά της λίμνης που σχηματίστηκε μετά την κατασκευή φράγματος. Όμως, ακόμα και έτσι το γεφύρι παίζει τα δικά του παιχνίδια, και ανάλογα με τη στάθμη των νερών, είτε βυθίζεται (εξ’ ολοκλήρου ή εν μέρει), είτε αποκαλύπτεται τελείως.
Βέβαια, τα νερά έχουν επιφέρει ανεπανόρθωτες ζημιές στη λιθοδομή του. Έτσι, έχει καταρρεύσει η ανατολική του πρόσβαση, ενώ το τόξο έχει υποστεί μία στρέβλωση από την συνεχή πίεση που ασκεί το νερό πάνω του, όταν αυτό είναι βυθισμένο. Επίσης, φθορά έχει πάθει και η συνδετική ύλη, που έχει παρασυρθεί από τα νερά (γι’ αυτό, η σταθερότητα του γεφυριού είναι πλέον επισφαλής).
Πως θα πάτε…
Όσοι βρεθούν για κυνήγι προς τα εκεί, μπορούν να το θαυμάσουν από τον Ιούλιο μέχρι τον Σεπτέμβριο, ακόμα και τον Οκτώβρη, ανάλογα με τις βροχοπτώσεις και τις χιονοπτώσεις στα βουνά κατά την διάρκεια του έτους. Αν και οι παλιές καλές μέρες, που το γεφύρι δέσποζε στην ποταμιά, έχουν περάσει ανεπιστρεπτί, η άμεση επαφή με το μισοβυθισμένο τόξο του μπορεί να γίνει μία αληθινά συναρπαστική εμπειρία…
Η πρόσβαση στο γεφύρι γίνεται σήμερα εύκολα, από το δρόμο που ξεκινάει απ’ τον συνοικισμό Φτερόλακκα και φτάνει μέχρι το γεφύρι, όπως αναφέρει και η σχετική πινακίδα στην αρχή του δρόμου.
Αυτό, βέβαια, γίνεται μόνο όταν η στάθμη της λίμνης των Κρεμαστών είναι χαμηλή και τα νερά έχουν αφήσει ακάλυπτο το δρόμο. Όλες τις άλλες περιόδους, μόνο με βάρκα μπορεί να το προσεγγίσει κανείς!
Η ανάβαση στο τόξο του γεφυριού γίνεται μόνο από την δυτική πλευρά και χρειάζεται πολύ μεγάλη προσοχή, διότι το ύψος είναι μεγάλο και προκαλεί ίλιγγο.
Η επιστροφή μπορεί να γίνει από τον ίδιο δρόμο, αλλά και από το Σαραντόρρεμα. Γυρίζοντας προς τα πίσω, θα δει κανείς την χαρακτηριστική εκβολή του, στον Αγραφιώτη. Μετά τα ερείπια ενός πεσμένου υδραύλακα που υπάρχουν εκεί, μπαίνει κανείς μέσα στη βαθιά χαράδρα του χειμάρρου. Η ανάβασή του διαρκεί περίπου δεκαπέντε λεπτά και είναι υπέροχη, μέσα από τους μικρούς καταρράκτες και τα πλατάνια.
Η θέση του… στην ιστορία
Το γεφύρι του Μανώλη ήταν σημείο αναφοράς τα παλιότερα χρόνια. Η στρατηγική του θέση, σαν το μοναδικό πέρασμα του ποταμού Αγραφιώτη, στο δρόμο από τον Βάλτο προς το Καρπενήσι, το μετέτρεψε σε “θέατρο” πολλών μαχών στα χρόνια της Τουρκοκρατίας.
Ο Κατσαντώνης, στις συχνές του μετακινήσεις από τα λημέρια του προς τον κάμπο του Βάλτου, πέρναγε από δω…
Στην καταδίωξη του Τουρκαλβανού Μπέη Χασάν Μπελούση, μετά τη νικηφόρα μάχη στην τοποθεσία “Πουλιού τη Βρύση”, ο Κατσαντώνης πέρασε από το γεφύρι και στρίμωξε τους κυνηγημένους Τούρκους στο εκκλησάκι του Αγίου Αιμιλιανού.
Το 1807 πάλι, όταν γινόταν στην Λευκάδα σύναξη των κλεφτών της Ρούμελης, της Ηπείρου και του Μωριά, ο Κατσαντώνης με τον Κίτσο Μπότσαρη και τριακόσιοιυς κλέφτες ξεκίνησαν να πάνε για εκεί…
Τη στιγμή, όμως, που πέρναγαν το γεφύρι, χίλιοι τριακόσιοι αρβανίτες που τους είχαν στήσει ενέδρα, τους χτύπησαν! Και εκεί, στο γιοφύρι, εκτός των άλλων σκοτώθηκε και ο νονός του Κατσαντώνη, ο καπετάν Δίπλας.
