spot_img
Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024
spot_img
ΑρχικήΚυνήγιΆνθρωποι και ΤόποιΤα έπη των ανθρώπων στα βουνά της Ευρυτανίας

Τα έπη των ανθρώπων στα βουνά της Ευρυτανίας

|

Laky Pet Food
Laky Pet Food
Laky Pet Food
Laky Pet Food

Αν αφουγκραστείς παλιούς βοσκούς ή γέροντες που κατοικούν στις “γερακοφωλιές” της Ευρυτανίας, έχουν να σου διηγηθούν… έπη του βίου τους για μία κουταλιά μέλι και μία πρέζα αλάτι! 

Τους γυρνάμε τους τόπους, τους κυνηγάμε, αλλά συχνά δεν τους νιώθουμε, δεν τους καταλαβαίνουμε. Τους κοιτάμε αλλά δεν… τους βλέπουμε!Ούτε τους τόπους, ούτε και τους ανθρώπους που έμειναν να τους κατοικούν. Έχει όμορφα μέρη να “χαθείς”, επιβλητικά ελατοδάση και απέραντα αλπικά λιβάδια η Ευρυτανία.

Στους κυνηγότοπούς της γυρνάμε όλο το χειμώνα, στα κονάκια ανθρώπων τους φιλοξενούμαστε, αλλά ούτε που πέρασε από το μυαλό μας ότι 50 χρόνια πριν, ο τόπος μοχθούσε για λίγο… μέλι και λίγο αλάτι! Ο 20ός αιώνας ήταν για την Ευρυτανία μία περίοδος ανακατατάξεων, από το ναδίρ στο ζενίθ και το αντίθετο… Στις αρχές του αιώνα ήταν ένας τόπος που ευημερούσε. Τη δεκαετία του 30-40 υπέφερε από την ανέχεια. Τη δεκαετία 40-50 κάθε γωνιά της ποτίστηκε με αίμα, πρώτα στην Αντίσταση και έπειτα στον τραγικό εμφύλιο σπαραγμό!

Kυνηγώντας αγριομελίσσια…

Την δεκαετία του 1950-1960 ρημάχτηκε από την μετανάστευση, και σήμερα προσπαθεί να βρει το δρόμο της ανάμεσα στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ολόκληρη η χώρα… Δίνοντας τον αγώνα της επιβίωσης, ο Ευρυτάνας αξιοποιούσε τα πάντα: ήταν μαχητής, δουλευτής και κυνηγός!

Και αν μιλήσεις σήμερα με παλιούς βοσκούς ή γέροντες που κατοικούν στις “γερακοφωλιές” του τόπου, θα σου διηγηθούν… έπη του βίου τους για μία κουταλιά μέλι και μία πρέζα αλάτι! Ήταν μία εποχή που η ζάχαρη ήταν άγνωστο είδος για τις απομονωμένες ορεινές κοινωνίες, οπότε μόνο το “κλεμμένο” αγριόμελο υπήρχε για να προσφέρει μία γλυκιά νότα στην πικρή, όλο στερήσεις, ζωή του βουνίσιου… Και πάνω στα Άγραφα και στα απροσπέλαστα στεφάνια των βουνών, αρκετοί θαρραλέοι ορεσίβιοι έχασαν τα παλιά χρόνια τη ζωή τους κυνηγώντας αγριομελίσσια. Τότε που η φύση ήταν στα “ζύγια” της, αγριομελίσσια υπήρχαν πολλά: μέσα σε κουφάλες δέντρων, σε σχισμές απάτητων βράχων, σε αθέατες σπηλιές ή καταμεσής σε βάραθρα των βουνών, οι παλιοί άνθρωποι ήξεραν που να τα βρουν.

Το μονοπώλιο του αλατιού

Τις περισσότερες φορές παρακολουθούσαν το πήγαινε – έλα του σμήνους, από το τρεχούμενο νερό που πήγαινε να ποτιστεί… Όταν ανακάλυπταν την “αράδιαση” (την κυψέλη), πήγαιναν για να καπνίσουν το μελίσσι με θειάφι, ώστε να πάρουν το κερί και το μέλι του.

Όσοι κυνηγούν σήμερα εκεί πάνω, θα έχουν ακούσει ιστορίες γι’ ανθρώπους που σε αυτήν την προσπάθεια γκρεμίστηκαν σε βάραθρα ή πέθαναν από το δηλητήριο χιλιάδων εξοργισμένων μελισσών, που υπερασπίστηκαν το “θησαυρό” τους. Όσο για το αλάτι, ήταν κάτι σαν “θησαυρός” όλη την προπολεμική περίοδο και αρκετά χρόνια μετά τον μεγάλο πόλεμο…

Σπίρτα, πετρέλαιο και αλάτι ήταν τα είδη του κρατικού μονοπωλίου εκείνη την περίοδο, αλλά τα δύο πρώτα δεν ένοιαζαν τόσο τους ανθρώπους των χωριών: οι περισσότερες οικογένειες το πετρέλαιο το χρησιμοποιούσαν όχι για το φωτισμό τους, αλλά περισσότερο σαν… φάρμακο στις εντριβές! Μονάχα σε γάμους, βαφτίσια και μεγάλες γιορτές, φωταγωγούνταν τα χωριατόσπιτα με λάμπες πετρελαίου.

Η “μαύρη αγορά”!

Το αλάτι, όμως, ήταν άλλη υπόθεση… Πολύτιμο για τους ανθρώπους, σαν το καλαμπόκι που έφτιαχναν το ψωμί τους. Μία οικογένεια μπορούσε να φάει ανάλατο το φαΐ της για ημέρες πολλές, αλλά χωρίς αλάτι ούτε να μετακινηθούν στα βοσκοτόπια μπορούσαν, ούτε να συντηρήσουν τρόφιμα, ούτε και να τυροκομήσουν… Μόνο 264 αποθήκες διάθεσης αλατιού υπήρχαν σε ολόκληρη την Ελλάδα, εκείνα τα χρόνια του κρατικού μονοπωλίου. Και από αυτές μόνο 4 υπήρχαν στον Νομό Ευρυτανίας. Τι τραβούσαν οι Ευρυτάνες για το αλάτι, ήταν απίστευτο: ταξίδια ολόκληρα δύο και τριών ημερών μέσα στα βουνά, για να πάνε στις αποθήκες του κρατικού μονοπωλίου να το προμηθευτούν. Και έπειτα κουβαλούσαν το πολύτιμο σακί στον ώμο μέχρι το σπίτι τους, μπας και “νοστιμίσουν” λίγο τη ζωή τους.

Στα χρόνια της Γερμανικής κατοχής, τα πράγματα για τα χωριά των Αγράφων έγιναν ακόμα χειρότερα: μόνο από την αποθήκη του Τρίκλινου μπορούσαν να προμηθευτούν αλάτι, αλλά αυτή ήταν άδεια. Τα αποθέματά της σε αλάτι τα είχε “ανταλλάξει” ο αποθηκάριος της με… βούτυρα και τυριά, τον φοβερό χειμώνα του 1941! Ο κόσμος έτρεχε στην αποθήκη του Καρπενησίου να βρει αλάτι, αλλά γύριζε πίσω στα χωριά με άδεια σακιά, γιατί αυτή το μοίραζε μόνο στις Κοινότητες με μηνιαίες διανομές.

Μέχρι την… Αμφιλοχία έφταναν οι ορεσίβιοι Ευρυτάνες για να βρουν αλάτι, αλλά ούτε εκεί τους έδιναν. Υπήρξαν, μάλιστα, περιπτώσεις όπου, πολλοί Πρόεδροι πωλούσαν στους τσελιγκάδες το “δικαίωμα” της Κοινότητάς τους σε αλάτι, οπότε το χωριό βρισκόταν “χρεωμένο” με αλάτι που δεν είχε πάρει! Όλα αυτά έφερναν τον κοσμάκη σε απόγνωση. Για μία οκά αλάτι έδινε και… τρεις οκάδες καλαμπόκι στους μαυραγορίτες, με συνέπεια να ανθίσει η “μαύρη αγορά” του αλατιού. 

Μικρές σταγόνες ιστορίας…

Επί οθωμανικής αυτοκρατορίας οι αλυκές ανήκαν στις κατά τόπους κοινότητες ή σε ιδιώτες, οι οποίοι τις εκμεταλλεύονταν και κατέβαλαν τον “αλατιάτικο” φόρο στις τουρκικές αρχές. Το 1823, το αλάτι έγινε μονοπωλιακό είδος και όλες οι αλυκές πέρασαν στο κρατικό μονοπώλιο. Το 1893, μετά την πτώχευση της Ελλάδας επί Τρικούπη, για να αποπληρωθούν τα δάνεια της χώρας στους ξένους δανειστές, εκχωρήθηκε φόρος από το μονοπώλιο του αλατιού! Αυτό το χρέος εξοφλήθηκε μετά από 92 χρόνια, το 1985! Τότε, καταργήθηκε το κρατικό μονοπώλιο αλατιού και ιδρύθηκε η δημόσια επιχείρηση “Ελληνικές Αλυκές Α.Ε”.

 

Ακολουθήστε το kynigesia.gr στο Google News.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Τσακάλι έπεσε θύμα τροχαίου στην Ευρυτανία!

Τσακάλι έπεσε θύμα τροχαίου στην Φουρνά Ευρυτανίας! Τσακάλι είναι μάλλον το αγρίμι που έπεσε θύμα τροχαίου, αυτή τη φορά λίγο έξω από το χωριό...
spot_img
spot_img

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

ΔΗΜΟΦΙΛΗ