Δοκιμάζουμε ένα ολοκληρωμένο σύστημα ακονίσματος της αμερικανικής εταιρείας Darex…
του Κώστα Λακαφώση
Όποιος αγοράζει ένα πολύ κοφτερό μαχαίρι υψηλής ποιότητας, παρατηρεί, ότι η κόψη του είναι ακονισμένη με έναν τρόπο που μοιάζει τέλειος σε κάθε σημείο και απόλυτα ομοιόμορφος, κάτι που ισχύει όχι μόνο σε βιομηχανικής παραγωγής μαχαίρια αλλά ακόμα και σε ακριβά, χειροποίητα μαχαίρια. Το μυστικό του τέλειου ακονίσματος δεν είναι κάποιο μηχάνημα με περιστρεφόμενες πέτρες ακονίσματος ή κάποια άλλη εργαλειομηχανή που αφαιρεί βίαια υλικό, αλλά ένα σύστημα που χρησιμοποιεί εύκαμπτη ταινία τριβής και λειτουργεί με την ίδια βασική αρχή λειτουργίας που λειτουργούν οι ταινιολειαντήρες της οικοδομής και των κατασκευών: δύο ή τρία περιστρεφόμενα τύμπανα οδηγούν και περιστρέφουν μέσω ηλεκτρικού κινητήρα έναν εύκαμπτο δακτύλιο από υλικό τριβής, δημιουργώντας ως αποτέλεσμα μια ταινία από “κινούμενο γυαλόχαρτο”. Επιλέγοντας σωστά το υλικό τριβής, την ταχύτητα περιστροφής, το τέντωμα της ταινίας και τη γωνία ακονίσματος, μπορεί κανείς να επιτύχει ένα πραγματικά τέλειο αποτέλεσμα στο ακόνισμα ενός μαχαιριού ή ενός εργαλείου, και μάλιστα σε μια διαδικασία που δεν διαρκεί πάνω από ένα-δύο λεπτά ανά μαχαίρι! Αυτό, λοιπόν, είναι το μυστικό που χρησιμοποιούν όλες οι μεγάλες εταιρείες κατασκευής μαχαιριών, αλλά και οι μικροί κατασκευαστές χειροποίητων μαχαιριών που χρησιμοποιούν αυτούς τους ειδικούς ταινιολειαντήρες για να ακονίζουν τέλεια τα μαχαίρια τους-είτε “στο χέρι”, δηλαδή με ελεύθερη ταινία και με τη λάμα να καθοδηγείται με βάση την εμπειρία του χειριστή, είτε με ειδικούς “οδηγούς” που φέρνουν τη λάμα σε σταθερή και απόλυτα ελεγχόμενη γωνία για να γίνει σωστά το ακόνισμα.
Η αμερικανική εταιρεία DAREX κατασκευάζει συστήματα ακονίσματος για βιομηχανικές χρήσεις (τρυπάνια και κοπτικά εργαλεία εργαλειομηχανών) από το 1973, ενώ τα τελευταία χρόνια έχει διευρύνει τις δραστηριότητές της και σε άλλους χώρους, όπως το ακόνισμα μαχαιριών, ψαλιδιών και εργαλείων ξυλογλυπτικής, για τα οποία και έφτιαξε το ξεχωριστό τμήμα με τo λογότυπο Work Sharp και μιά σειρά προϊόντων που απευθύνονται στον ερασιτέχνη ή στον μικρό επαγγελματία τεχνίτη. Το Work Sharp Knife and Tool Sparpener είναι το μοντέλο που απευθύνεται στον ερασιτέχνη που πάντα θα ήθελε να μπορεί να πετυχαίνει επαγγελματικά αποτελέσματα ακονίζοντας τα μαχαίρια του στο σπίτι του, επαναφέροντας στην ίδια αρχική κατάσταση όπως την πρώτη μέρα που τα αγόρασε.
Το σύστημα περιλαμβάνει τη λαβή με τον ηλεκτροκινητήρα (τροφοδοτείται απευθείας από ρεύμα 220V) και τις τρεις τροχαλίες που οδηγούν την περιστρεφόμενη ταινία. Προσθέτοντας ή αφαιρώντας τους δύο διαφορετικούς “οδηγούς”, μπορεί κανείς να πετύχει διαφορετικές γωνίες ακονίσματος, ανάλογα με το συγκεκριμένο μαχαίρι και τη συγκεκριμένη χρήση, ή να προτιμήσει να ακονίσει φέρνοντας ο ίδιος σε επαφή τη λάμα του μαχαιριού με την ταινία σε ελεύθερη γωνία, σύμφωνα με την εμπειρία και τις απαιτήσεις του.
Οι ταινίες που περιλαμβάνονται στην αρχική συσκευασία του συστήματος είναι σε τρία διαφορετικά “νούμερα”: Ρ80, Ρ220 και Ρ6000. Από τις τρείς, στην ουσία οι δύο είναι χρήσιμες για μαχαίρια, ενώ η πρώτη και πιό “χοντρή” (η Ρ80) είναι για να ακονίσουμε ένα τσεκούρι ή κάποιο εργαλείο κήπου. Για τα μαχαίρια, το ακόνισμα μπορεί να ξεκινήσει και να τελειώσει με τη μεσαία ταινία (Ρ220), ειδικά αν πρόκειται για μαχαίρια γενικής χρήσης από πιό μαλακό ατσάλι, τα οποία λειτουργούν καλύτερα με την λίγο πιό “άγρια” κόψη που φτιάχνει η ταινία αυτή. Τα ακριβά μαχαίρια υψηλής ποιότητας από πολύ σκληρά ατσάλια, συνήθως συμπεριφέρονται καλύτερα εάν τελειώσουμε το ακόνισμα με την λεπτή ταινία Ρ6000, που δίνει μιά λεπτή και πολύ “καθαρή” κόψη στο μαχαίρι μας. Εάν, μάλιστα, το μαχαίρι δεν έχει στομώσει εντελώς και χρειάζεται απλά ένα “φρεσκάρισμα”, διαπιστώσαμε ότι δεν χρειάζεται να περάσουμε πρώτα από τη μεσαία ταινία-αρκεί ένα γρήγορο πέρασμα από την πιό λεπτή ταινία για να αναζωογονηθεί η κόψη και να επανέλθει το μαχαίρι σε άριστη κατάσταση.
Η επιλογή της γωνίας είναι το επόμενο ζήτημα: για τα λεπτά μαχαίρια κουζίνας, το WSKTS προτείνει γωνία ακονίσματος 40 μοιρών (δηλαδή 20 μοιρών από κάθε πλευρά), ενώ για τα μαχαίρια γενικής χρήσης (στα οποία συμπεριλαμβάνονται και τα κυνηγετικά), γωνία 50 μοιρών (25 από κάθε πλευρά). Οι γωνίες αυτές είναι σωστή επιλογή για τις περισσότερες αντίστοιχες περιπτώσεις, όμως ο χρήστης μπορεί να αποφασίσει να διαφοροποιηθεί κατά περίπτωση, μετά από λίγο καιρό που θα έχει χρησιμοποιήσει αρκετά το σύστημα ακονίσματος και θα έχει διαπιστώσει από πρώτο χέρι τη συμπεριφορά διαφορετικών μαχαιριών σε διαφορετικές ταινίες και γωνίες ακονίσματος.
Αν και είναι αρκετά ασφαλές στη χρήση του (τόσο για τον χρήστη όσο και για το ίδιο το μαχαίρι), η κοινή λογική λέει, ότι δεν βάζει κανείς απευθείας το καλύτερο και ακριβότερο μαχαίρι του στο WSKTS, πριν κάνει μερικές δοκιμές και πειράματα σε φθηνότερα μαχαίρια χαμηλότερης ποιότητας για να μάθει καλά τον χειρισμό και την κίνηση του μαχαιριού μέσα στη σχισμή του “οδηγού”. Σε αντίθεση με τα συστήματα με περιστρεφόμενες πέτρες, το σύστημα της κινούμενης ταινίας είναι αρκετά ασφαλές στο θέμα των θερμοκρασιών που αναπτύσσονται στο σημείο τριβής, οπότε είναι πάρα πολύ δύσκολο να κάνει ζημιά κανείς στο μαχαίρι του από κακή χρήση. Το μοναδικό σημείο που χρειάζεται προσοχή είναι η μύτη του μαχαιριού, η οποία μπορεί να χαλάσει (να στρογγυλέψει) από κακό χειρισμό, εάν δεν προσέξουμε τη γωνία της λάμας τη στιγμή που ολοκληρώνουμε την κίνηση του ακονίσματος. Δεν είναι δύσκολο, με λίγη εξάσκηση μαθαίνει κανείς πώς να σταματάει σωστά την κίνηση αποσύροντας προσεκτικά τη μύτη του μαχαιριού από την ταινία ώστε να διατηρηθεί το σχήμα της, όμως είναι κάτι που στις πρώτες δοκιμές είναι αρκετά εύκολο να γίνει λάθος. Γι’αυτό, ένα παλιό φθηνό μαχαίρι δοκιμών είναι χρήσιμο στα πρώτα στάδια χρήσης του συστήματος, σημειώστε, όμως, ότι, ακόμα κι αν κάνουμε το λάθος και στρογγυλέψουμε τη μύτη του καλού μας μαχαιριού, δεν χάθηκε ο κόσμος! Αφαιρώντας τους οδηγούς και χρησιμοποιώντας ελεύθερη την ταινία, μπορεί κανείς με προσοχή να επαναφέρει το σχήμα της μύτης, χάνοντας ίσως ένα χιλιοστό συνολικού μήκους, αλλά πετυχαίνοντας και πάλι την αρχική μύτη (τροχίζοντας και λίγο από την επίπεδη ράχη της λάμας ώστε να χαμηλώσει αδιόρατα η γραμμή της μύτης). Ένα επιπλέον σημαντικό προσόν του συγκεκριμένου συστήματος ακονίσματος είναι το γεγονός ότι, χρησιμοποιώντας την ελαστικότητα και την ευλυγυσία της ταινίας, δημιουργεί μιά ελαφρώς κυρτή επιφάνεια στο ακονισμένο σημείο της κόψης, και άρα μπορεί να ακονίσει τέλεια κάποιες λάμες που από κατασκευής προσφέρονται με κυρτό ακόνισμα (convex edges). Ένα τέτοιο ακόνισμα, προσφέρει αυξημένη αντοχή στη σκληρή χρήση χωρίς να αφαιρεί σε επιδόσεις, με μοναδικό μειονέκτημα (πριν το WSKTS) την δυσκολία ακονίσματος στο χέρι. Έτσι, εάν κάποιος διαθέτει ένα μεγάλο μαχαίρι κυνηγιού ή επιβίωσης με σχετικά χοντρή λάμα, μπορεί να αποφασίσει να χρησιμοποιήσει και τις τρεις ταινίες διαδοχικά ώστε να μετατρέψει το μαχαίρι του από απλό σε κυρτό ακόνισμα (convex edge), με όλα τα πλεονεκτήματα που μπορεί να του προσφέρει κάτι τέτοιο.
Το συνολικό μας συμπέρασμα από το Work Sharp Knife & Tool Sharpener είναι κάτι παραπάνω από θετικό, αφού το προϊόν πραγματικά πετυχαίνει όλα αυτά που υποστηρίζει, και δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι φέρνει την επανάσταση στο ακόνισμα, αφού δίνει τη δυνατότητα στον ιδιώτη χρήστη να πετυχαίνει εργοστασιακά αποτελέσματα με πολύ απλά μέσα και χαμηλό κόστος, στην άνεση του σπιτιού του.
