Δοκιμάζουμε το κορυφαίο ελβετικό πολυεργαλείο μεσαίας κατηγορίας Victorinox Spirit…

του Κώστα Λακαφώση

Ο κλασικός “κόκκινος σουγιάς του ελβετικού στρατού” είναι ένα από τα πιο γνωστά παραδείγματα ισχυρού και απόλυτα επιτυχημένου διεθνούς μάρκετινγκ: είναι ένα προϊόν πασίγνωστο σε όλο τον κόσμο, που παραμένει αναγνωρίσιμο και ισχυρό εδώ και πολλές δεκαετίες. Χωρίς να μπούμε σε λεπτομέρειες, ας αναφέρουμε επιγραμματικά ότι η ιστορία του “ελβετικού σουγιά” ξεκινά κάπου στις αρχές του 20ου αιώνα και φτάνει μέχρι τις μέρες μας με ίδια βασική φιλοσοφία και διαρκή εμπλουτισμό μιας γκάμας που διατηρεί την κορυφαία ποιότητα υλικών και κατασκευής αναλλοίωτη. Ο αυθεντικός ελβετικός σουγιάς επί έναν ολόκληρο αιώνα παραγόταν από δύο διαφορετικές εταιρείες που είχαν μοιραστεί τα δικαιώματα χρήσης του λογοτύπου με τον κόκκινο σταυρό και μοιράζονταν και τις παραγγελίες του ελβετικού κράτους για τις ανάγκες του στρατού. Οι δύο αυτές εταιρείες ήταν η Victorinox και η Wenger, που από το 2005 και μετά συγχωνεύτηκαν σε μία εταιρεία, η οποία όμως διατηρεί ακόμα στην αγορά τα δύο ονόματα και τις δύο διαφορετικές εταιρείες.

Πέρα από τα κλασικά μοντέλα του κόκκινου σουγιά με τα περισσότερα ή λιγότερα εργαλεία, η γκάμα και των δύο εταιρειών άρχισε κάποια στιγμή να εμπλουτίζεται με παραλλαγές, π.χ. το κυνηγετικό μοντέλο σε χρώμα παραλλαγής με μεγαλύτερη λάμα που κλειδώνει, κλπ. Από την εποχή του τηλεοπτικού “Μαγκάιβερ”, ο ελβετικός σουγιάς κυριαρχούσε στην αγορά ως το απόλυτο εργαλείο για μαστορέματα ή επιβίωση. Όμως, εκεί που π.χ. τη δεκαετία του 70 δεν υπήρχε κανένα είδος ανταγωνισμού, λίγο αργότερα άρχισαν να κυκλοφορούν στην αγορά τα πολυεργαλεία με αναδιπλούμενη πένσα, τα οποία σιγά σιγά άρχισαν να κερδίζουν όλο και μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς. Στην αρχή, οι Ελβετοί προσπάθησαν να αντιδράσουν χωρίς να δείξουν ότι απειλούνται και στους σουγιάδες της Victorinox απλώς προστέθηκε ένα αναδιπλούμενο εργαλείο που έμοιαζε με ψαλίδι και λειτουργούσε σαν ένα μικρό μυτοτσίμπιδο, αποκλειστικά όμως για ελαφριές εργασίες. Η επόμενη απάντηση ήλθε λίγα χρόνια αργότερα από τη Wegner, η οποία προσπάθησε να προσαρμόσει στον ελβετικό σουγιά ένα μάλλον ημίαιμο σύστημα πένσας που εξείχε, ενοχλούσε στην κανονική χρήση και δεν ήταν ιδιαίτερα πρακτικό στη λειτουργία. Μετά από αρκετά χρόνια χαλαρής άμυνας, κάποια στιγμή οι Ελβετοί αποφάσισαν να περάσουν στην αντεπίθεση- όμως όταν το έκαναν, τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά: το Victorinox Swisstool ήταν το πρώτο κανονικό πολυεργαλείο με αναδιπλούμενη πένσα που έφερε τον κόκκινο σταυρό και την ποιότητα κατασκευής που θα περίμενε κανείς από την εταιρεία αυτή και η εντύπωση που έκανε στην αγορά ήταν μεγάλη. Η πρώτη παρουσίαση του Swisstool έγινε το 1997 και έναν χρόνο αργότερα τα Swisstool βγήκαν κανονικά στην αγορά ορίζοντας ένα νέο επίπεδο ποιότητας κατασκευής που θα έπρεπε πλέον να φτάσουν οι ανταγωνιστές. To Swisstool ήταν (και παραμένει) ένα εξαιρετικής ποιότητας εργαλείο, με γερή πένσα, πολλά εργαλεία παρόμοια με αυτά που γνωρίζουμε από τους ελβετικούς σουγιάδες, αλλά και πανέμορφο γυαλιστερό φινίρισμα. Η μοναδική αιτία για την οποία αρκετοί υποψήφιοι αγοραστές τελικά δεν το προτίμησαν ήταν το μεγάλο μέγεθος και βάρος: 11,5 εκατοστά κλειστό και 280 γραμμάρια έπεσαν πολλά σε αυτούς που θέλουν ένα πολυεργαλείο σε καθημερινή βάση στη ζώνη τους. Πέρασαν αρκετά χρόνια μέχρι να συμπληρωθεί η γκάμα με το μικρότερο και ελαφρότερο μοντέλο που ολοφάνερα έλειπε μέχρι τότε. Το καινούριο μοντέλο ήταν πλέον το Victorinox Swisstool Spirit, με μήκος 10,6 εκατοστά και βάρος 205 γραμμάρια, δηλαδή ακριβώς όσο μικρότερο έπρεπε ώστε να είναι πλέον πρακτικό και εύχρηστο για καθημερινή χρήση. Ευτυχώς, αυτό που δεν άλλαξε ήταν η ποιότητα κατασκευής, το πανέμορφο γυαλιστερό φινίρισμα του ανοξείδωτου χάλυβα καθώς και η καταπληκτική λειτουργία του μηχανισμού κλειδώματος των εργαλείων. Η έκφραση “σαν ελβετικό ρολόι” ακούγεται κλισέ, όμως είναι ακριβώς η αίσθηση της ποιότητας που δίνουν αυτά τα εργαλεία σε όποιον τα πιάσει για πρώτη φορά στα χέρια του και δοκιμάσει να ανοίξει και να κλείσει την πένσα ή δύο-τρία εργαλεία. Η αίσθηση του μηχανισμού και το σαφές και έντονο “κλικ” όταν το εργαλείο κλειδώνει στην ανοιχτή θέση δεν μεταφέρεται εύκολα από το χαρτί, όμως είναι και ο βασικός λόγος για τον οποίο πολλοί υποψήφιοι αγοραστές επιλέγουν το Spirit (ή το μεγαλύτερο Swisstool) αντί για τον ανταγωνισμό. Μπορεί να μοιάζει τελείως υποκειμενικό  ή άνευ σημασίας, όμως η αίσθηση που προκαλεί ένα εργαλείο στο χέρι του χρήστη είναι τελικά και η εντύπωση που αποκομίζει ο χρήστης για την ποιότητα του εργαλείου του. Κάποτε, οι γερμανοί κατασκευαστές αυτοκινήτων πούλαγαν αυτοκίνητα μόνο και μόνο επειδή οι πόρτες τους έκλειναν με ήχο και αίσθηση “χρηματοκιβωτίου”, γιατί όχι και σήμερα, λοιπόν, να μην πουλάει πολυεργαλεία μία ελβετική εταιρεία μόνο και μόνο επειδή κάθε εργαλείο κλειδώνει με ένα πολύ σίγουρο και έντονο “κλικ”;

Οι λαβές του Spirit δεν είναι ίσιες αλλά ελαφρώς κυρτές, σε σχήμα μπανάνας. Όταν το εργαλείο είναι κλειστό,  η ελαφριά καμπύλη μοιάζει λίγο “ανάποδη”, αφού το κενό ανάμεσα στις δύο λαβές δεν κλείνει εντελώς και οι άκρες μοιάζουν να εξέχουν. Όταν όμως ξεδιπλώσει κανείς την πένσα, οι λαβές γυρίζουν ανάποδα και πλέον παρουσιάζουν ένα πολύ ανατομικό αποτέλεσμα που διευκολύνει τη σφιχτή λαβή. Ένα ακόμα θετικό στοιχείο είναι το γεγονός ότι τα εργαλεία βρίσκονται στην εσωτερική πλευρά της λαβής, που γίνεται εξωτερική όταν το εργαλείο είναι διπλωμένο. Έτσι, δεν χρειάζεται να ξεδιπλώσεις το εργαλείο και να ανοίξεις την πένσα προκειμένου να χρησιμοποιήσεις κάποιο κατσαβίδι ή τη λάμα του μαχαιριού. Μιλώντας για λάμα μαχαιριού, η ιδιαιτερότητα του συγκεκριμένου εργαλείου είναι ότι δεν έχει κανονική, κλασική λάμα αλλά μόνο μία πριονωτή λάμα “ασφαλείας” (ή αλλιώς “διάσωσης”). Η συγκεκριμένη λάμα είναι άριστη για κάποιες πιο βαριές εργασίες όπως π.χ. χαρτόνια, βαριά υφάσματα, ιμάντες, πλαστικά δεματικά κλπ και η απουσία κανονικής λάμας δεν ενοχλεί καθόλου στη δική μας λογική όπου το πολυεργαλείο είναι καθαρά εργαλείο και όχι υποκατάστατο μαχαιριού. Για όσους επιμένουν να έχουν και κανονική λάμα, υπάρχει και μία εκδοχή του Spirit που έχει μία τέτοια λάμα στη θέση του ψαλιδιού, αν και επιμένουμε ότι το ψαλίδι με την πριονωτή λάμα είναι πιο χρήσιμος συνδυασμός για τους πιο πολλούς χρήστες. Το ψαλίδι είναι λίγο πιο χοντρό από αυτά που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε στους ελβετικούς σουγιάδες. Είναι λίγο πιο δύσχρηστο για λεπτοδουλειές και νύχια, όμως είναι πιο αποτελεσματικό όταν θέλουμε να κόψουμε ένα πιο χοντρό φύλλο πλαστικού, χαρτονιού ή ακόμα και πολύ λεπτής λαμαρίνας.

Τα υπόλοιπα εργαλεία είναι ένας κλασικός συνδυασμός “ελβετικών” εργαλείων με διάφορα κατσαβίδια, λίμες, πριόνι, εγκοπές για γδάρσιμο καλωδίων, σουβλί και μια μικρή “ξύστρα” σε σχήμα ξυλουργικού σκαρπέλου που είναι πολύ χρήσιμη για να ξύνει σκουριές, βρωμιές, πάγους κλπ χωρίς να γίνεται ζημιά στο μαχαίρι ή τα κατσαβίδια. Όλα αυτά τα εργαλεία κλειδώνουν στην ανοικτή θέση ώστε να μπορούμε να βάλουμε δύναμη χωρίς να φοβόμαστε ότι θα κλείσει το εργαλείο πάνω στα δάχτυλά μας, και η απελευθέρωση του κλειδώματος γίνεται με ένα ζευγάρι εύχρηστων μοχλών δεξιά και αριστερά της λαβής, που είναι αδύνατον να ενεργοποιηθούν κατά λάθος στο σημείο που βρίσκονται. Το συνολικό μας συμπέρασμα είναι κάτι παραπάνω από θετικό, αφού η ποιότητα κατασκευής και η ευχρηστία του Spirit μας άφησε εξαιρετικά καλές εντυπώσεις. Παράπονο επί της ουσίας δεν έχουμε-αν θα θέλαμε να ζητήσουμε κάτι παραπάνω, αυτό θα ήταν μόνο η δυνατότητα ανοίγματος της λάμας του μαχαιριού με το ένα χέρι (στο Spirit χρειάζονται δύο χέρια για να ανοίξεις τη λάμα), και αυτό μόνο για περιπτώσεις ανάγκης όπως π.χ. η στιγμή ενός ατυχήματος ή μιας φυσικής καταστροφής. Κατά τα άλλα, οι εντυπώσεις μας είναι πραγματικά άριστες, και δεν έχουμε την παραμικρή επιφύλαξη ότι το Spirit είναι ένα εργαλείο που θα συντροφεύει τον χρήστη του για πάρα πολλά χρόνια-δεδομένου, μάλιστα, ότι υποστηρίζεται από πλήρες σέρβις που περιλαμβάνει ακόμα και αντικατάσταση εργαλείων σε περίπτωση ζημιάς!