Είναι μια καλή ευκαιρία να κάνουμε ένα πρόχειρο προσωπικό “ταμείο”, επιλέγοντας τα μαχαίρια που ξεχώρισαν ανάμεσα στα πολλά που δοκιμάσαμε τα τελευταία χρόνια…
του Κώστα Λακαφώση
Είναι αρκετά συνηθισμένο το φαινόμενο να πιάνει κανείς στα χέρια του ένα καλοσχεδιασμένο μαχαίρι υψηλής ποιότητας και να ενθουσιάζεται στην πρώτη του επαφή με αυτό, θεωρώντας ότι βρήκε πλέον το “απόλυτο” μαχαίρι για τα γούστα και τη χρήση του. Όμως, μετά από λίγο καιρό, ένα καινούριο μαχαίρι έρχεται να εκθρονίσει τον προηγούμενο “βασιλιά”, ο οποίος αποσύρεται προσωρινά (έως και ελαφρώς μόνιμα) στο συρτάρι με τα υπόλοιπα μαχαίρια της συλλογής. Έχουμε ξαναγράψει και στο παρελθόν για το περίφημο “τεστ του συρταριού”, δηλαδή τη δυσκολότερη από όλες τις δοκιμασίες που έχει να αντιμετωπίσει ένα καινούριο μαχαίρι: πόσο χρόνο θα περνάει στο χέρι και στην τσέπη μας, μακριά από το συρτάρι;
Όσο κι αν φαίνεται παράξενο, κι όμως είναι μόνο ο χρόνος που μπορεί να ξεκαθαρίσει την άποψή μας για ένα μαχαίρι και να το κατατάξει “μέσα ή έξω” από το συρτάρι. Στην πρώτη επαφή, εκτιμάται με αντικειμενικά κριτήρια: Είναι κοφτερό; Είναι καλής ποιότητας η λαβή και η γενικότερη κατασκευή; Έχει καλό και άνετο πιάσιμο και εύκολο χειρισμό; Είναι στο μέγεθος που μας βολεύει; Είναι ανθεκτικό στην ταλαιπωρία και στην υγρασία; Όλα αυτά είναι αντικειμενικά δεδομένα που μπορεί να κατατάξουν ένα μαχαίρι πολύ υψηλά στην αντικειμενική μας εκτίμηση, όμως τελικά χρειάζεται αρκετός χρόνος ώστε να ξεκαθαρίσει το αποτέλεσμα στο “τεστ του συρταριού”, αφού εκεί δεν παίζουν μόνο τα αντικειμενικά κριτήρια ποιότητας αλλά και κάποια υποκειμενικά που διαφέρουν από χρήστη σε χρήστη: Είναι όμορφο στην όψη; Είναι στο μέγεθος που μας βολεύει να κουβαλάμε και να χρησιμοποιούμε; Είναι από κάποια μάρκα της οποίας εκτιμάμε τα προϊόντα και έχουμε γίνει “οπαδοί”; Έτυχε να το χρησιμοποιήσουμε κάποια στιγμή σε μια στιγμή που μας έβγαλε ασπροπρόσωπους, οπότε και δεθήκαμε μαζί του; Ο καθένας έχει και τα δικά του κριτήρια που είναι απολύτως υποκειμενικά και προσωπικά, ενώ κάποιες επιλογές απλώς δεν έχουν εξήγηση: Μπορεί να τύχει να εκτιμήσουμε ένα συγκεκριμένο μαχαίρι και να το χρησιμοποιούμε συχνότερα από τα υπόλοιπα, χωρίς να μπορούμε κι εμείς οι ίδιοι να διακρίνουμε ακριβώς ποιο στοιχείο του είναι αυτό που μας κάνει την μεγαλύτερη εντύπωση.
Ψάχνοντας κανείς τα μαχαίρια που πέρασαν από τα χέρια του π.χ. την τελευταία δεκαετία, μπορεί να κάνει “ταμείο” και να δει ποια είναι τα μαχαίρια που πήραν την “πρόκριση” για να χρησιμοποιούνται συχνότερα, αφήνοντας στα βάθη του συρταριού άλλα μαχαίρια ενδεχομένως μεγαλύτερης θεωρητικής αξίας ή καλύτερων προδιαγραφών. Τα κριτήρια, επιμένουμε, είναι υποκειμενικά. Ο καθένας θα φτιάξει τη δική του λίστα με τα δικά του κριτήρια, χωρίς “σωστό” και “λάθος”, αλλά με μοναδικό κριτήριο τί καταλήγει στη δική του τσέπη και τί μένει σε αχρηστία μέσα στο συρτάρι. Η δική μας προσωπική λίστα δεν είναι περισσότερο ή λιγότερο έγκυρη από κάποιου άλλου και απλώς τη μεταφέρουμε σαν παράδειγμα, προσπαθώντας να διακρίνουμε τα κριτήρια σε κάθε περίπτωση. Μερικά από τα μαχαίρια που πέρασαν το δικό μας τεστ του χρόνου πάντως, φαίνεται ότι έκαναν την ίδια καλή εντύπωση και σε πολλούς ακόμα αγοραστές σε όλο τον κόσμο, αφού τυχαίνει να είναι και μαχαίρια που εξακολουθούν να σημειώνουν πολύ καλές πωλήσεις σε σύγκριση με την υπόλοιπη γκάμα της εταιρείας.
Στη λίστα μας, που περιλαμβάνει έξι μικρά και μεσαία μαχαίρια (δεν συμπεριλάβαμε καθόλου μεγάλα μαχαίρια σταθερής λάμας, τα κρατάμε για επόμενη αναφορά μας), τα τρία ανήκουν στη γκάμα της Spyderco και τυχαίνει να είναι και τρία από τα πιο επιτυχημένα διαχρονικά μοντέλα της αμερικανικής εταιρείας, η οποία ανανεώνει τακτικά τη γκάμα της αφαιρώντας τα μοντέλα που δεν σημειώνουν υψηλές πωλήσεις. Οι πολύ καλές πωλήσεις των συγκεκριμένων μαχαιριών, πάντως, καθόλου δεν επηρέασαν τη δική μας επιλογή, αφού, άλλωστε, στην ουσία δεν μιλάμε για “βαθμολογία” ή για συνειδητή διαδικασία επιλογής με κάποια κριτήρια: Η ουσία της λίστας μας είναι ότι είναι εντελώς πραγματική, είναι τα μαχαίρια που έγραψαν περισσότερο χρόνο στο χέρι ή στην τσέπη μας τα τελευταία χρόνια, σε σύγκριση με πολλά άλλα που έμειναν στο συρτάρι. Το γεγονός ότι, π.χ. το μικρό Spyderco Cricket έτυχε να είναι ένα από τα πιο επιτυχημένα μικρά μαχαίρια της αμερικανικής εταιρείας, εκεί που πολλά άλλα μοντέλα της “μικρής” κατηγορίας (π.χ. Co-Pilot, Pegasus, Navigator κλπ) ήλθαν και παρήλθαν, φαίνεται ότι δεν είναι τυχαίο: το ιδιαίτερο σχήμα της λάμας αποδεικνύεται πολύ βολικό σε ένα μαχαίρι τόσο μικρού μεγέθους, κάνοντάς το εξαιρετικά ταιριαστό σε συγκεκριμένες μικροδουλειές, όπως το άνοιγμα φακέλων, χαρτόκουτων και συσκευασιών, αλλά και το κόψιμο κορδέλας, σπάγκου, νήματος ή ακόμα και tie-wrap. Όταν το πρωτοείδαμε πριν πολλά χρόνια, στην πρώτη του εκδοχή με την αλουμινένια λαβή, το θεωρήσαμε άσχημο και παράξενο και δεν του δώσαμε πολλές ελπίδες-κι όμως, σήμερα, μετά από πάρα πολλά μικρά μαχαίρια διαφόρων εταιρειών και σε σύγκριση με την αλουμινένια και την ατσάλινη εκδοχή, η έκδοση με πλαστική λαβή του Cricket, έχει “γράψει” τα πιο πολλά χιλιόμετρα στην τσέπη μας από κάθε άλλο μαχαίρι της “πολύ μικρής” κατηγορίας.
Αντίστοιχα, στο επόμενο σκαλοπάτι μεγέθους έχουμε ένα ακόμα από τα best-sellers της Spyderco, το περίφημο πλέον Delica. Το “δικό μας” είναι δεύτερης γενιάς, με πλαστική λαβή και ατσάλινο κλιπ (τα πρώτης γενιάς είχαν πλαστικό) και με λάμα από ατσάλι VG-10, στην πλέον “διακριτική” εκδοχή: πράσινη λαβή, μαύρο κλιπ και λάμα, και απολύτως τίποτα γυαλιστερό που να τραβάει το μάτι. Είναι το αγαπημένο μας μαχαίρι για πραγματική, σκληρή χρήση, ειδικά μάλιστα σε εργασιακό περιβάλλον όπου η χρήση ενός μεγάλου “επικίνδυνου” μαχαιριού με γυαλιστερή λάμα μπορεί να προκαλέσει τους “οπλοφοβικούς”. Είναι πανάλαφρο, πολύ κοφτερό, ανθεκτικό, σίγουρο στο πιάσιμο και δεν είναι τόσο ακριβό ή σπάνιο που να φοβάσαι μην το χαλάσεις ή το χάσεις-άρα, το ιδανικό μαχαίρι εργασίας.
Στο ίδιο μέγεθος και χρήση, αλλά σε λίγο πιο “βαρύ” και “καλό” στυλ είναι το αγαπημένο μας Benchmade (όπως αποδείχθηκε μετά από πολλά χρόνια χρήσης), το μοντέλο 705 McHenry and Williams.
Πρόκειται για την μικρότερη από τις δύο εκδόσεις ενός πτυσσόμενου μαχαιριού που έφερε το καινούριο (τότε) σύστημα κλειδώματος Axis Lock στο ευρύ κοινό. Έχουν περάσει πολλά Benchmade από τα χέρια μας και είναι πολύ δύσκολο να διακρίνουμε τους λόγους για τους οποίους το 705 βρέθηκε τελικά να είναι το αγαπημένο μας, αφού ούτε στην πρώτη επαφή αλλά ούτε και στα αντικειμενικά δεδομένα δεν υπάρχει η εξήγηση για το προβάδισμά του.
Ίσως είναι το καλύτερο παράδειγμα των υποκειμενικών κριτηρίων που δύσκολα εξηγούνται, πάντως το γεγονός είναι ότι το συγκεκριμένο μαχαίρι έχει βρεθεί στην τσέπη μας περισσότερες φορές σε σύγκριση με άλλα μαχαίρια που θεωρητικά θα έπρεπε να το ξεπερνούν.
Ίσως είναι το ιδανικό “μικρό-μεσαίο” μέγεθος, ίσως το άριστο σύστημα ανοίγματος και κλειδώματος, ίσως η αίσθηση της ποιότητας όταν το κρατάς, πάντως το αποτέλεσμα είναι το ίδιο όποιος και αν είναι ο λόγος… Στο ίδιο μήκος λάμας και συνολικό μέγεθος, έχουμε μία ακόμα επιλογή, αυτή τη φορά σε σταθερή λάμα: Το αγαπημένο μας Fallkniven, μετά από πολλά χρόνια χρήσης διαφόρων μαχαιριών της σουηδικής εταιρείας, δεν είναι άλλο από το μικρό WM1, σε συνδυασμό με τη θήκη λαιμού που το κρεμάει ανάποδα πάνω ή κάτω από τα ρούχα για μια ασφαλή αλλά και πρακτική μεταφορά σε όλες τις καιρικές συνθήκες. Πολλοί πιστεύουν ότι η θήκη αυτή είναι φτιαγμένη με τη λογική της απόκρυψης του μαχαιριού και τη χρήση του για αυτοάμυνα, όμως στην πράξη γρήγορα καταλαβαίνει κανείς ότι το σύστημα αυτό είναι πολύ πρακτικό για καθημερινή χρήση γύρω από το σπίτι, ενώ είναι και μία από τις πιο ασφαλείς θέσεις μεταφοράς ενός μαχαιριού στο βουνό: Όσοι έχουν περάσει μέσα από βάτα ή σχίνα, ξέρουν ότι μία εξωτερική θήκη μαχαιριού “σκαλώνει” συνεχώς στα στενά περάσματα, ενώ υπάρχει πάντα ο κίνδυνος απώλειας του μαχαιριού. Με την κρεμαστή θήκη κάτω από τα ρούχα, όλα αυτά λύνονται με έναν πολύ πρακτικό και ασφαλή τρόπο. Όσο για το ίδιο το WM1, είναι από τα αγαπημένα μας χάρη στην πολύ καλή ανατομική λαβή με ελαστική επικάλυψη, αλλά και χάρη στην πολύ κοφτερή και γερή λάμα από ατσάλι VG-10 που είναι ακριβώς στο ιδανικό μήκος για να ελέγχεται όπως το χειρουργικό νυστέρι.
Τα δύο τελευταία μαχαίρια της μικρομεσαίας επιλογής μας είναι και αυτά με τη λίγο μακρύτερη λάμα για τις περιπτώσεις που δεν μας αρκεί το μήκος λάμας των μικρότερων. Το πρώτο από τα δύο είναι το τρίτο Spyderco της παρέας και μάλιστα ένα ακόμα από τα ιστορικά και πολύ επιτυχημένα μοντέλα της εταιρείας με σταθερές πωλήσεις και μόνιμη παρουσία στη γκάμα της.
Το Military είναι ένα από τα δύο πιο γνωστά και χαρακτηριστικά μεγάλα πτυσσόμενα μαχαίρια της εταιρείας (το άλλο είναι το Police) και είναι το αγαπημένο μας μεγάλο πτυσσόμενο μαχαίρι, όταν έχουμε να διαλέξουμε ανάμεσα στα μεγάλα πτυσσόμενα μαχαίρια όλων των εταιρειών που έχουν περάσει από τα χέρια μας. Το μυστικό του Military μάλλον είναι η εργονομία: Η τέλεια σχεδιασμένη λαβή που δίνει πολύ σίγουρο πιάσιμο και τρεις διαφορετικές επιλογές λαβής (“ψηλά”, “χαμηλά” και κανονικό πιάσιμο), σε συνδυασμό με την εξαιρετικά κοφτερή λάμα από ατσάλι πολύ υψηλών προδιαγραφών (το δικό μας Military είναι από τα πρώτα, με ατσάλι CPM 440V) και μια αίσθηση ποιότητας που δίνει η στιβαρή κατασκευή και το σύστημα κλειδώματος.
Όσο για το τελευταίο μας, το παραδοσιακό φινλανδικό puukko της Marttiini, από τη μια πλευρά αντιπροσωπεύει μία ολόκληρη κατηγορία μαχαιριών από τις σκανδιναβικές χώρες, που όλα μοιάζουν μεταξύ τους σε χαρακτηριστικά, μέγεθος, υλικά και επιδόσεις, όμως από την άλλη, ορίζει και αυτό που θεωρούμε “χρυσή τομή” ανάμεσά τους: το συγκεκριμένο μοντέλο με λάμα 9 εκατοστών και ξύλινη λαβή με “πατούρα” στο κάτω μέρος θεωρούμε ότι είναι το ιδανικό ανάμεσα στις παραλλαγές μήκους λάμας και λαβής που κυκλοφορούν.
Όσο για το παράξενο χρώμα της λαβής αλλά και τη διαφορετική θήκη, αυτά είναι οι δικές μας μικρές παρεμβάσεις, στις οποίες όμως επιφυλασσόμαστε να επεκταθούμε σε ξεχωριστή αναφορά μας.
Αυτά είναι τα (μικρο-μεσαία) μαχαίρια που πέρασαν από το δικό μας …δεκαετές “τεστ του συρταριού”! Για κάθε χρήστη όμως, τα κριτήρια επιμένουμε να λέμε ότι είναι υποκειμενικά και έχουν να κάνουν με προσωπικές επιλογές και προτεραιότητες, ενδεχομένως και υποσυνείδητες, χωρίς σαφή και ξεκάθαρη εξήγηση.
