Η σκόπευση με λειόκαννο όπλο γίνεται με κατάδειξη. Η όραση εστιάζει στον στόχο και τα χέρια σε συνεργασία με την περιφερειακή όραση «τοποθετούν» το όπλο ενδιάμεσα στα μάτια και τον στόχο. Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που ο κυνηγός σκοπευτής φορά γυαλιά οράσεως;
Του Πέτρου Δεμερτζή
Υπάρχει περίπτωση ο στόχος να αλλοιώνεται; Υπάρχει περίπτωση η παραμόρφωση από τους φακούς ή η λάθος γωνία που κοιτάζουμε μέσα από αυτούς, να βγάζουν τον στόχο έξω από τον κύκλο των σκαγιών; Υπάρχει περίπτωση κοιτάζοντας μέσα από τα γυαλιά, υπό λάθος συνθήκες, να γίνεται λάθος εκτίμηση της απόστασης που μεσολαβεί ανάμεσα σε εμάς και τον στόχο; Έχοντας αυτές αλλά και άλλες απορίες, ο Πέτρος Δεμερτζής (πτυχιούχος Οπτικός – Οπτομέτρης), μας δίνει τις απαντήσεις, λαμβάνοντας υπόψη τις πραγματικές συνθήκες επώμισης και στόχευσης με λειόκαννο όπλο.
Ο ειδικός αναλύει
Για να είναι σωστή η όρασή μας, πίσω από τα γυαλιά οράσεως, πρέπει να τοποθετηθούν με συγκεκριμένο τρόπο μπροστά στα μάτια μας. Η σωστή τοποθέτηση των φακών στο σκελετό, σύμφωνα με τα ανατομικά χαρακτηριστικά του εκάστοτε ατόμου, αλλά και τη σωστή τοποθέτηση του ίδιου του σκελετού στο πρόσωπό του, είναι υψίστης σημασίας.
Για τη σωστή τοποθέτηση των φακών στο σκελετό, χρειαζόμαστε την απόσταση μεταξύ των δύο ματιών και το ύψος, από το κάτω μέρος του σκελετού μέχρι την κόρη του ματιού. Όταν οι φακοί έχουν τοποθετηθεί στον σκελετό, θα πρέπει να υπάρχει ταύτιση των οπτικών κέντρων των φακών με τα οπτικά κέντρα των ματιών μας, για να έχουμε σωστή όραση και χωρίς ενοχλήσεις από τα διάφορα οπτικά σφάλματα και παραμορφώσεις που δημιουργούνται όταν δεν κοιτάμε μέσα από τα κέντρα των φακών. Η μέτρηση αυτών των στοιχείων γίνεται σε όρθια στάση σώματος και κεφαλιού, με το βλέμμα στο άπειρο και με τον σκελετό εφαρμοσμένο στο πρόσωπο.
Οι ρυθμίσεις του σκελετού
Η σωστή τοποθέτηση του σκελετού πάνω στο πρόσωπό μας είναι πολύ σημαντική για την όραση, έτσι ώστε να μην βλέπουμε παραμορφωμένα τα αντικείμενα μέσα από τα γυαλιά μας.
Ο σκελετός πρέπει να είναι παράλληλος με το μέτωπό μας. Οι βραχίονες του σκελετού πρέπει να είναι παράλληλοι με τους κροτάφους μας. Οι φακοί πρέπει να έχουν μία απόσταση από τα μάτια μας, η οποία ονομάζεται «Vertex» και οι φυσιολογικές τιμές της είναι 12mm – 14mm. Η αλλαγή αυτής της απόστασης σημαίνει αυτόματα και αλλαγή του βαθμού του φακού. Αυτός είναι και ο λόγος, που αλλάζουμε την συνταγή των γυαλιών όταν θέλουμε να βάλουμε φακούς επαφής, γιατί ουσιαστικά μηδενίζεται αυτή η απόσταση. Επίσης, οι φακοί πρέπει να βρίσκονται υπό κάποια γωνία σε σχέση με τα μάτια μας, η οποία ονομάζεται παντοσκοπική γωνία και οι φυσιολογικές της τιμές είναι περίπου 8 με 10 μοίρες. Η παντοσκοπική γωνία ουσιαστικά μας βοηθάει να πλησιάσουμε το κάτω μέρος του σκελετού προς τα μάγουλά μας για να ευθυγραμμιστούν τα οπτικά κέντρα των φακών με το κέντρο περιστροφής των ματιών, έτσι ώστε να παραμένει σταθερή η απόσταση «Vertex».
Τα οπτικά σφάλματα των οφθαλμικών φακών
Σε αυτό το σημείο πρέπει να αναφέρουμε και κάποια στοιχεία για τους ίδιους τους φακούς. Όταν ένα αντικείμενο παρατηρηθεί μέσα από ένα φακό, το είδωλό του εμφανίζεται με κάποιες ατέλειες. Αυτές οι ατέλειες έχουν να κάνουν κυρίως με τις διαστάσεις του αντικειμένου (γεωμετρικές σχέσεις), αλλά και στην χρωματική απόδοση, οπότε μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε γεωμετρικά σφάλματα και χρωματικά σφάλματα. Μία ακόμα κατηγοριοποίηση που μπορεί να γίνει, είναι τα αξονικά σφάλματα και τα μη αξονικά σφάλματα. Αξονικά σφάλματα σημαίνει ότι το αντικείμενο είναι πάνω στον οπτικό άξονα του φακού και μη αξονικά σφάλματα είναι εκείνα που το αντικείμενο είναι εκτός του οπτικού άξονα του φακού.
Παραμόρφωση στόχου και λάθος εκτίμηση απόστασης
Οπότε η σωστή τοποθέτηση των φακών στο σκελετό και η σωστή τοποθέτηση του σκελετού στο πρόσωπό μας, παίζουν σημαντικό ρόλο και πρέπει να παραμένουν σταθερά και αμετάβλητα για να έχουμε σωστή όραση πίσω από τα γυαλιά. Η μεταβολή τους, προκαλεί παραμορφώσεις στα διάφορα αντικείμενα που βλέπουμε μέσα από τα γυαλιά, αλλά και τη λάθος εκτίμησή τους στο χώρο. Αυτές οι μετρήσεις γίνονται σε όρθια στάση του σώματος και κεφαλιού με το βλέμμα στο άπειρο για να εξυπηρετούν τον διοπτροφόρο στην καθημερινότητά του, που το βλέμμα του κινείται ευθεία μπροστά για να δει τηλεόραση, να οδηγήσει κ.λπ. ή χαμηλώνοντας το βλέμμα για να διαβάσει, να χρησιμοποιήσει υπολογιστή κ.λπ.
Όταν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε το ίδιο ζευγάρι γυαλιών οράσεως στην σκόπευση, που η στάση του σώματος και του κεφαλιού, είναι σκυμμένη προς το κοντάκι και τα μάτια μας ανεβαίνουν προς το μέτωπό μας, με αποτέλεσμα να κοιτούν από το υψηλότερο σημείο των φακών, είναι εντελώς αντίθετη από την φυσιολογική στάση που έχουν μετρηθεί και τοποθετηθεί τα γυαλιά στο πρόσωπό μας. Η αλλαγή από την «φυσιολογική στάση» του σώματος στην «στάση σκόπευσης» επιφέρει σημαντικές αλλαγές στην απόσταση των φακών από τα μάτια μας (Vertex) αλλά και το βλέμμα βρίσκεται κατά πολύ εκτός του οπτικού άξονα του φακού (γεωμετρικά μη αξονικά σφάλματα). Έτσι μπορούμε να μιλήσουμε για παραμόρφωση του στόχου και λάθος εκτίμηση της απόστασής του από εμάς, με τελικό αποτέλεσμα τις εκτός στόχου βολές και ειδικότερα όταν ο στόχος είναι κινούμενος.
Γυαλιά μόνο για το κυνήγι
Έχοντας υπ’ όψιν όλα τα παραπάνω, μπορούν να γίνουν κάποιες παρεμβάσεις στα γυαλιά οράσεως που χρησιμοποιούνται σε καθημερινή βάση, έτσι ώστε να μειώσουμε ελάχιστα αυτό το φαινόμενο κατά την διάρκεια της σκόπευσης, με αυστηρό περιορισμό να μην αλλοιώνεται η όραση από τις παραμορφώσεις στην καθημερινή χρήση του γυαλιού οράσεως, καθώς προκύπτουν θέματα ασφάλειας κατά την διάρκεια της οδήγησης, περπατήματος, χρήση μηχανημάτων κ.λπ. Αυτές οι παρεμβάσεις μπορούν να γίνουν μόνο σε όσους φορούν μονοεστιακά γυαλιά οράσεως και όχι σε όσους φορούν διπλοεστιακά ή πολυεστιακά γυαλιά οράσεως. Στην περίπτωση που θέλουμε να μειώσουμε δραστικά αυτό το φαινόμενο των παραμορφώσεων, πρέπει να κατασκευάσουμε ένα γυαλί οράσεως για τη χρήση της σκόπευσης και μόνο, τονίζοντας σε αυτό το σημείο ότι τα «γυαλιά σκόπευσης» δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για άλλες δραστηριότητες.
Οι χρήστες φακών επαφής δεν αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα γιατί ο φακός επαφής ακολουθεί πάντα το μάτι σε όποια κατεύθυνση και αν κοιτάξουμε.
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να απευθυνθείτε στον πτυχιούχο οπτικό – οπτομέτρη Πέτρο Δερμετζή.
Τ.: 211. 4071712
