Άνθρωποι εναντίον άγριας ζωής: η μάχη όχι μόνο συνεχίζεται αλλά φαίνεται πως πλέον έχει περάσει σε νέα διάσταση. Έπειτα από δεκάδες χρόνια που οι άνθρωποι εισέβαλλαν στα… χωράφια των άγριων ζώων, τώρα τα ζώα είναι αυτά που εισβάλλουν στις πόλεις. Πολλές φορές με μοιραία αποτελέσματα…

Πάει καιρός τώρα που οι κάτοικοι των απομακρυσμένων περιφερειών του Κασμίρ ζητούν από τις αρμόδιες κεντρικές αρχές να αναλάβουν δράση, μετά τον πιο πρόσφατο θάνατο ενός 4χρονου κοριτσιού από μια λεοπάρδαλη, σε ένα από τα πολλά περιστατικά κατά τα οποία άγρια ζώα περιπλανιούνται σε κατοικημένες περιοχές.

Ήταν στις 3 Ιουνίου όταν η 4χρονη Άντα Μουντασίρ έπαιζε με τα παιχνίδια της λίγα μέτρα μακριά από τον αδελφό της και τον παππού της στο γκαζόν του σπιτιού της στο χωριό Όμπορα στο Κασμίρ, την διαφιλονικούμενη περιοχή που διοικείται από την Ινδία. Όταν η οικογένειά της άκουσε τις κραυγές, ήταν πολύ αργά. Μια λεοπάρδαλη είχε επιτεθεί στο κορίτσι και το πήρε μαζί της, αφήνοντας μόνο τα παιχνίδια και τα παπούτσια της πίσω στο γρασίδι. Τα λείψανά της βρέθηκαν μια μέρα αργότερα εκατοντάδες μέτρα μακριά. «Φοβάμαι. Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα ήρθε μια λεοπάρδαλη και άρπαξε όλη την ευτυχία από την οικογένειά μου. Ετοιμαζόμασταν να γιορτάσουμε τα έκτα γενέθλια του γιου μου και του είχα φέρει μια τούρτα και μερικά δώρα», δήλωσε ο πατέρας του Μουντασίρ στην DW. «Είναι δολοφονία επειδή η κυβέρνηση έχει αγνοήσει τις πολλαπλές ειδοποιήσεις μας σχετικά με την παρουσία λεοπαρδάλεων στην περιοχή».

Αύξηση των περιστατικών φέτος

Τα λεγόμενα του τραγικού πατέρα έρχονται δυστυχώς να επιβεβαιώσουν οι αριθμοί. Τουλάχιστον 196 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 2.325 τραυματίστηκαν από άγρια ζώα από το 2011 στις επαρχίες του Κασμίρ. Τους πρώτους έξι μήνες του τρέχοντος έτους, τουλάχιστον 10 άνθρωποι σκοτώθηκαν και περισσότεροι από 150 τραυματίστηκαν.

«Φέτος είδαμε μια απότομη αύξηση των περιστατικών συγκρούσεων ανθρώπων-ζώων. Λαμβάνουμε δεκάδες κλήσεις πανικού από ανθρώπους που μας καταγγέλουν την παρουσία άγριων ζώων στις περιοχές τους», δήλωσε ο Ιφσχάν Ντεγουάν, ανώτερος αξιωματούχος στο τμήμα άγριας ζωής στο Κασμίρ. «Έχουμε αιχμαλωτίσει έξι λεοπαρδάλεις μέσα στους τελευταίους τέσσερις μήνες μόνο στην περιοχή Ομπούρ».

Οι λόγοι για αυτές τις συχνές επιθέσεις είναι πολλοί και ποικίλοι. Ανάμεσά τους αναμφίβολα η συρρίκνωση ζωνών μεταξύ των δασών και των ανθρώπινων οικισμών που αποτελεί ίσως τον σημαντικότερο παράγοντα στο πρόβλημα των άγριων ζώων που κυνηγούν σε κατοικημένες περιοχές. Και παρά το γεγονός πως το πρόβλημα έχει πολλάκις επισημανθεί από τους ντόπιους, οι αρχές αρνούνται πεισματικά να παρέμβουν. Τα δάση καλύπτουν περίπου το 20% της γεωγραφικής περιοχής του Κασμίρ, με προστατευόμενες περιοχές 15.900 τετραγωνικών χιλιομέτρων, που περιλαμβάνουν πέντε εθνικά πάρκα, 14 καταφύγια άγριας ζωής και 35 ρεζέρβες.

Οι ειδικοί συμφωνούν ότι η αλλαγή των προτύπων χρήσης γης, η αποψίλωση των δασών και τα αναπτυξιακά έργα (τα τελευταία χρόνια η ύπαιθρος έχει γεμίσει ξενοδοχεία) που όλο και …καταπίνουν τα δάση είναι οι βασικοί λόγοι που οι χωρικοί πληρώνουν το βαρύ φόρο αίματος ενώ αξίζει να σημειωθεί πως δεν είναι οι δικές τους κοινότητες που επωφελούνται από τα έργα. Οι μαύρες αρκούδες και οι λεοπαρδάλεις των Ιμαλαΐων έχουν γίνει συνηθισμένο θέαμα στους οικισμούς τους και όχι απλά στα περίχωρα των χωριών αλλά ακόμη και σε πολυσύχναστες αγορές της κωμόπολης της περιοχής, Σριναγκάρ. Πρόσφατα μάλιστα άγρια ζώα απομακρύνθηκαν από την κατοικία του πρώην πρωθυπουργού Ομάρ Αμπντουλάχ, ένα μέρος που αν μη τι άλλο βρίθει ασφάλειας.

Πήραν τον νόμο στα χέρια τους

Την ίδια ώρα, στον καταπράσινο οικισμό Τάκια Γιούσαφ Σα, που βρίσκεται στους πρόποδες της οροσειράς Πιρ Πάντζαλ στα βορειοδυτικά του Κασμίρ, οι ντόπιοι έχουν πάρει προ πολλού το νόμο στα χέρια τους, μπροστά στην ολιγωρία του κράτους και πλέον δεν διστάζουν να θανατώσουν τα ζώα που μπαίνουν στο χωριό. «Τα βοοειδή και τα πρόβατά μας δεν είναι ασφαλή. Άγρια ζώα έρχονται συχνά στο χωριό. Πέρυσι, μια λεοπάρδαλη πήρε το σκυλί μας», δήλωσε η Τζαμπίνα Σαχ. Τα επίσημα στοιχεία από την περιοχή δείχνουν ότι τουλάχιστον 50 ζώα, κυρίως αρκούδες και λεοπαρδάλεις, έχουν σκοτωθεί τον τελευταίο χρόνο. Έχουν επίσης αναφερθεί αρκετά περιστατικά (ένα με δύο κατά μέσο όρο το μήνα) κατά τα οποία οι ντόπιοι παίρνουν στο κυνήγι με πέτρες και ξύλα αρκούδες και αιλουροειδή, κάποιες φορές μέχρι θανάτου.

Επέλαση και στο Μπουτάν

Πριν από λίγους μήνες, ο Νιμ Τσέρινγκ επιστρέφοντας στο εξοχικό του, λίγο έξω από το Τιμπού, την πρωτεύουσα του Μπουτάν διαπίστωσε πως μια πεινασμένη και καθόλου διακριτική αρκούδα είχε φάει όλα τα αποθέματά του σε ρύζι, ζάχαρη, μέλι και άλλα απαραίτητα. Νιώθοντας από τη μία ευτυχής που δεν έπεσε πάνω στο φαγοπότι του ζώου, ο 60χρονος Νιμ είπε πως είναι πολλές οι φορές που όντας στο σπίτι του, ακούει απ’ έξω τις αρκούδες να προσεγγίζουν. «Τις περισσότερες φορές, αν δεν τις προκαλέσεις δεν θα συμβεί τίποτα και κάποια στιγμή θα φύγουν». Ωστόσο δεν είναι όλοι οι κάτοικοι του Μπουτάν τόσο ψύχραιμοι. Μόλις πριν δύο εβδομάδες, οι κάτοικοι της Τζέμινα και της Τσαμτζέικα, και οι δύο πόλεις απέχουν μόλις μισή ώρα από την πρωτεύουσα, ήρθαν αντιμέτωποι με την επέλαση των αρκούδων. Παρόλο που δεν κινδύνευσαν ανθρώπινες ζωές, οι άνθρωποι τρόμαξαν στη θέα των αρκούδων που μπούκαραν σε περιβόλια και κήπους ακόμα και σε κουζίνες και φυσικά κάδους απορριμμάτων προκειμένου να βρουν τροφή. Ο επικεφαλής του δασικού τμήματος του Τιμπού, Γκιέλτσεν Ντούκπα, εξηγεί πως και σε αυτή την περίπτωση, η καταπάτηση του ζωτικού χώρου των ζώων, τα φέρνει προς τις πόλεις. «Με αναπτυξιακές δραστηριότητες όπως η κατασκευή δρόμων, οι οικοτόποι των ζώων χάνονται και τα τρόφιμα που ήταν προηγουμένως διαθέσιμα είναι πλέον λιγοστά», είπε.

Έκθεση προγράμματος του ΟΗΕ για την άγρια ζωή, που εκπονήθηκε φέτος, ανέφερε ότι οι άνθρωποι και η άγρια ζωή μπορεί να είναι σε θέση να μοιραστούν το χώρο πιο αρμονικά εάν η παγκόσμια κοινότητα συνεργαστεί προς αυτή την κατεύθυνση και εφαρμόσει νέες πολιτικές που θα εξασφαλίζουν ισορροπία ανάμεσα στους δύο κόσμους. «Δεν είναι δυνατόν να εξαλειφθεί πλήρως το πρόβλημα, αλλά οι καλά σχεδιασμένες, ολοκληρωμένες προσεγγίσεις για τη διαχείρισή του μπορούν να μειώσουν τις συγκρούσεις και να οδηγήσουν σε μια μορφή συνύπαρξης μεταξύ ανθρώπων και ζώων», αναφέρει η έκθεση.